We stonden bij het huis van Joost. Ik keek Mandy vragend aan. Ze knikte, ze was er klaar voor.

We liepen naar binnen. Zoals we hadden verwacht, zat Joost op de bank in de woonkamer. Sanne stampte even op de vloer. Hij hief zijn hoofd op. ‘’Hebben jullie mijn huisarts al gebeld?’’ vroeg hij meteen.
Mandy, Sanne en ik keken elkaar aan. Ik knikte bemoedigend naar Mandy. Ze kwam dichterbij Joost staan en bleef even stil. We zagen dat Joost zijn neus optrok, om de nieuwe geur op te snuiven. Plots verstijfde hij en schudde zijn hoofd. ‘’Het is geen goed moment om hier te komen, Mandy,’’ zei hij, zijn stem was verrassend zacht en klonk zelfs vriendelijk. Sanne en ik keken elkaar aan. We wisten precies hetzelfde. Het was een goed teken.
Mandy zette een stap dichterbij en legde haar hand heel voorzichtig op zijn wang. Joost trok zich niet terug maar hij fluisterde: ‘’Niet doen, Mandy.’’
Mandy haar duin streelde liefdevol over zijn wang. Ik keek naar Joost. Hij vond het fijn maar ik zag ineens tranen in zijn ogen. Een traan stroomde over zijn wang en die werd liefdevol weggepinkt door Mandy. Ze bewoog langzaam en ging heel voorzichtig op zijn schoot zitten. Hij verroerde geen enkele spier. Ze sloeg haar armen om hem heen en trok hem naar zich toe. Zijn hoofd zat verstopt in haar nek. Toen begon hij hard te huilen. Het was zo heftig dat ik ook bijna spontaan ging huilen maar ik hield me sterk. Sanne daartegen was wel in huilen uit gebarsten. Ik omarmde haar en troostte haar.

Ik keek naar Mandy en Joost. Hij voelde zich veilig bij haar. Ik wist dat hij stiekem verliefd op haar was. Maar misschien was hij smoorverliefd op haar? Hij wist dat hij geen kans maakte bij haar. Want ze was mijn vrouw en Mandy en Joost scheelden meer dan twintig jaar. Dat moest voor hem heel moeilijk geweest zijn, besefte ik nu pas. ‘Het spijt me, Joost’, zei ik in mijn gedachten. Sanne verbrak de knuffel en ze snoot in het zakdoekje. ‘’Dank je wel,’’ zei ze zacht.

Joost was inmiddels opgehouden met huilen. Mandy had hem de zakdoek gegeven en ging tegenover hem op de salontafel zitten zonder zijn hand los te laten. Hij friste zijn gezicht even snel op en zuchtte diep.
‘’Gaat het?’’ vroeg ze in gebarentaal.
‘’Ja, nu wel,’’ zei hij terwijl hij diep ademhaalde. ‘’Dank je wel.’’
‘’Ik vind het zo erg voor jou, Joost,’’ gebaarde ze rustig.
Hij zweeg. Sanne en ik hadden op de stoelen plaats genomen.
‘’Ik heb gehoord dat je niet meer wil leven,’’ gebaarde Mandy voorzichtig.
Joost grimaste en schudde zijn hoofd langzaam. ‘’Ik kan het niet meer,’’ zei hij zacht.
‘’Ik begrijp het,’’ zei ze medelevend. Ik keek verbaasd. Dat reactie van haar had ik niet verwacht. Als ik dat tegen haar zou zeggen, zou ze kwaad op me geweest zijn. Misschien begreep ze dat Joost zijn leven anders was dan het mijne.
‘’Maar je wilt geen afscheid nemen,’’ vervolgde Mandy in gebarentaal.
Hij haalde onverschillig zijn schouders op.
‘’WIl je geen afscheid van mij nemen?’’ vroeg ze.
Hij zweeg. Ik kon zien dat hij zich een beetje schaamde.
‘’Wil je niet nog één keer met mij naar bed gaan?’’’ vroeg ze rustig.
Sanne en ik keken geschrokken naar haar van haar directe vraag.
Joost zijn lijf was stijf van schrik. Hij gaf geen antwoord.
‘’Zeg eens eerlijk, Joost. Wil je nog een keer seks met mij hebben?’’
Zijn wangen werden rood maar hij zei niets.
‘’Ik weet dat je mij leuk vind,’’ gebaarde Mandy lief.
Hij verstijfde opnieuw.
‘’Ik vind het niet erg,’’ vervolgde ze rustig. ‘’Maar ik heb een voorstel. Wat denk je ervan als wij een weekendje weg gaan. Dan gaan we samen leuke dingen doen. Als je wilt, gaat Anna ook mee.’’
‘’Anna?’’ vroeg hij aarzelend.
Mandy glimlachte. ‘’Anna is zeer ervaren op seks gebied. Ze kan bijna alles hebben, ik niet. Maar ik weet dat je het een keer alleen met mij wil doen. Dat kan ook. Weet je wat? Zou je het leuk vinden als ik voor één dag jouw vriendin ben. We doen alsof we een stel zijn. Dan doen we de dingen die een verliefd stel altijd doen. Anna gaat op deze dag wel even weg. De anderen dagen doen we met ons drieën. Zou je dat leuk vinden?’’

Mandy keek me vragend aan. Ik was verbaasd. Daar had ze het niet met mij over gehad maar ik vond het een goed idee van haar. Dus ik knikte instemmend.
‘’Danny vindt het goed,’’ gebaarde ze.
Joost bleef lang stil. Ik ging naast Mandy zitten op de salontafel en pakte voorzichtig zijn handen. ‘’Joost, je moet nu zoveel mogelijk leuke dingen doen voordat je… euhm… vertrekt. Zeg het gewoon wat je graag wilt doen. Als je graag een weekendje weg wil met Mandy, moet je het gewoon zeggen. Mijn toestemming heb je, vriend.’’
Het was een ogenblik stil in de woonkamer. Uiteindelijk knikte hij langzaam. ‘’Ja, ik zou het wel leuk vinden. Als ik eerlijk mag zijn, is het eigenlijk mijn droom.’’
‘’Nou, dan gaan we jouw droom vervullen voordat je do… vertrekt,’’ gebaarde ik glimlachend.
‘’Danny,’’ zei hij zacht. ‘’Het spijt me van vanmorgen en gisteren.’’
‘’Het is goed,’’ reageerde ik terug in gebarentaal.
‘’Waar is Sanne?’’ vroeg hij.
Het antwoord kwam toen ze naast hem ging zitten. Hij legde zijn hand op haar been. ‘’Sorry zusje,’’ zei hij schuldbewust. Sanne gaf hem een kus op zijn wang en streek met haar hand over zijn rug. ‘’Het geeft niet.’’

Ik pakte Joost zijn handen. ‘’Heb je nog meer wensen?’’
Hij dacht na. ‘’Eigenlijk niet. Wat Mandy heeft voorgesteld, was eigenlijk mijn enige wens.’’ Hij haalde diep adem want hij vond het moeilijk om dit te zeggen.
Mandy pakte zijn handen. ‘’Dan gaan we het regelen. Wil je dat Anna ook mee gaat?’’
Hij knikte voorzichtig. ‘’En…’’ Hij aarzelde even.
‘’Je kan alles zeggen, Joost. Echt alles,’’ moedigde Mandy hem aan.
‘’Ik zou het wel leuk vinden om een feestje te geven. Een soort afscheidsfeestje. Of is het een beetje stom?’’
Mandy, Sanne en ik keken elkaar aan. We waren blij verrast van zijn idee. Sanne pakte zijn handen. ‘’Lieverd, het is niet stom. We vinden het een geweldig idee. Maar even voor de goede orde. Je wilt nog steeds euthanasie?’’
Joost keek naar Sanne, ook al zag hij niks. ‘’Ja, Sanne. Het spijt me maar ik kan het niet meer. Ik ben er klaar mee.’’
Ze aaide zijn wang zacht. ‘’Ik snap het, Joost. Wij allemaal. We zullen je helpen. Eerst een weekendje weg met Mandy en Anna, daarna gaan we een feest organiseren en dan gaan we met de huisarts praten, is dat goed?’’
Hij knikte dankbaar. ‘’Dank jullie wel.’’

Ineens rammelde de maag van Joost waardoor Mandy en Sanne zachtjes in de lach schoten. Ik keek ze vragend aan.
Sanne pakte de handen van Joost. ‘’Je hebt honger.’’
Hij glimlachte. De eerste glimlach in de afgelopen dagen.
‘’Heb je zin in om naar jouw lievelingsrestaurant te gaan? Even lekker vol proppen?’’ vroeg Sanne lief.
Hij knikte enthousiast. ‘’Ik trakteer!’’

Joost was even naar boven gegaan om zich om te kleden. Ik omhelsde Mandy stevig. ‘’Je was geweldig, Mandy.’’ Sanne beaamde dat. ‘’Dank je wel, Mandy.’’
‘’Ik ben blij dat ik hem kan helpen. Ik vind het zo zielig voor hem,’’ zei ze. ‘’Maar ik ga even Anna bellen, om te zeggen dat het weekendje doorgaat. We gaan naar de Ardennen, daar zit een huisje, op een afgelegen plekje in het bos. Het huis is van de ouders van Anna. Ze gaat het regelen.’’ Ze verdween naar de keuken om te gaan bellen. Sanne keek me aan. ‘’Jij hebt er geen problemen mee dat jouw vrouw het met een ander doet?’’
Ik glimlachte en schudde mijn hoofd. ‘’Wacht, ik zal je iets laten zien.’’ Ik pakte mijn telefoon en liet de foto van mijn vriendengroep aan haar zien. ‘’Met vier van de vijf meiden heb ik inmiddels seks gehad.’’
Ze keek me met grote ogen aan. ‘’Wow, jullie zijn niet monogaam. Maar als ik vragen mag, wil die laatste van de vijf niet met jou naar bed gaan?’’
‘’Jawel, dat gaat ook niet zo lang meer duren,’’ zei ik grijnzend.
Ze schudde haar hoofd van ongeloof. ‘’Ik zou het niet kunnen.’’
Ik glimlachte. ‘’Iedereen is anders, Sanne.’’

Het etentje in het restaurant was gezellig. We zorgden ervoor dat Joost geen aandacht te kort kwam. Hij had zijn lievelingsgerecht genomen en daarna bestelde hij een enorme sorbet. Hij zat zo vol dat hij even onderuit moest zakken op de stoel maar met een voldane glimlach. Het was fijn om hem vrolijk te zien. Maar tegelijkertijd deed het pijn omdat ik wist dat hij er binnenkort niet meer zou zijn. Mandy had mijn hand gepakt en keek me begripvol aan. Na het bezoek aan het restaurant wilde Joost naar huis om te gaan slapen. Hij wilde ook even alleen zijn. Hij moest even nadenken, was zijn uitleg. Mandy en ik gingen dus met Sanne mee naar haar huis. In de woonkamer namen we nog een borreltje en daarna gingen we naar bed.

Op bed keken we elkaar van dichtbij aan.
‘’Gaat het, lieverd?’’ vroeg Mandy zacht.
Ik knikte. ‘’Ja, het was fijn om hem weer vrolijk te zien maar het doet ook pijn omdat hij er straks niet meer is. Ik ga hem missen.’’
Ze streelde me teder. ‘’Ik weet het. Ik ga hem ook missen. Maar vind je mijn idee wel goed? Dat ik voor een dag zijn vriendin ben.’’
‘’Ja, Mandy, het is zijn droom. Maak hem zo gelukkig mogelijk als het kan.’’
‘’Dat zal ik doen maar je moet weten dat ik van jou hou,’’ zei ze terwijl ze diep in mijn ogen keek.
Ik glimlachte. ‘’Ik hou ook van jou, lieve Mandy. Ik ben vandaag ongelooflijk trots op je, wat je allemaal gedaan hebt voor Joost. Dat verdient hij wel.’’
‘’Ik ben blij dat ik hem kon helpen. Morgen komt Anna hierheen met Lotte. Dan ga ik met Anna en Joost naar de Ardennen. Daar verblijven we voor drie dagen. Misschien wel langer als Joost het wenst. Je gaat terug naar huis met Lotte.’’
‘’Ah, gaat Lotte op mij passen?’’
Ze glimlachte. ‘’Ja, dat is de bedoeling.’’
Ik kroop wat dichterbij Mandy en gaf haar een zoen. ‘’Zullen we slapen? Het was weer een zware dag en ik ben moe.’’
‘’Goed plan, lieverd,’’ zei ze terwijl ze me nog een zoen gaf. Daarna ging het licht uit.

De volgende dag begon rustig met een lekker ontbijt wat door Sanne klaar gemaakt werd. Rond tien uur arriveerden Anna en Lotte. Ik kreeg een innige knuffel van Anna. ‘’Alles goed met jou?’’
‘’Ja, het gaat prima, Anna. De afgelopen dagen waren wel pittig geweest.’’
‘’Dat geloof ik graag, Danny.’’
Van Lotte kreeg ik een liefdevolle knuffel. Sanne zorgde voor het drinken. Mandy en ik vertelden wat er gisteren allemaal gebeurd was. Anna keek Mandy vastberaden aan. ‘’We gaan hem het beste weekend van zijn leven bezorgen.’’
Ze knikte. ‘’Maar je zult één dag weg moeten gaan.’’
‘’Ja, dat heb je verteld. Maak je geen zorgen. De tweede dag ga ik weg, ik heb al een hotel geboekt. Ik red me wel. Het gaat om hem, niet om mij,’’ stelde Anna haar gerust.
Ik zag dat Sanne Anna bestudeerde. Ik grijnsde en zei: ‘’Zij ziet er goed uit, hé Sanne?’’ Ze kreeg meteen een rood hoofd.
Drie dames keken haar aan. Sanne hakkelde een beetje ongemakkelijk: ‘’Euh, ja, ik moet je gelijk geven. Anna is een knappe dame.’’
Anna glimlachte breed. ‘’Dank je wel, Sanne. Maar zullen we gaan? Het is bijna half twaalf.’’

Niet veel later waren we bij Joost zijn huis. Hij zat in de woonkamer. Hij zag er netjes uit en had zelfs de tas ingepakt. Wat een verschil tussen gisteren en vandaag. Allemaal te danken aan Mandy. Joost kreeg een hele dikke knuffel van Anna, waar hij zichtbaar van genoot. We namen nog een kopje koffie en dan was het tijd om te vertrekken. Ik omhelsde Mandy stevig. ‘’Maak hem gelukkig,’’ fluisterde ik zacht.
Ze knikte vastberaden. ‘’Dat zal ik doen. Maar de komende drie dagen zet ik mijn telefoon uit. Ik wil dat hij volledig aandacht krijgt van mij en Anna.’’
‘’Goed plan. Ik vind het echt tof dat je dit doet voor hem, Mandy.’’
‘’Ik doe het ook een klein beetje voor jou, lieverd. Ik hou van je.’’
‘’Ik ook van jou.’’

Ik zei Anna ook gedag en ze vertrokken naar de Ardennen. Ik nam afscheid van Sanne. ‘’Volgende week zien we elkaar weer, Sanne.’’
‘’Ja, is goed. Bedankt dat je hier gekomen bent,’’ zei ze.
Ik gaf haar een laatste knuffel en stapte in de auto van Lotte. De eerste tien minuten van de rit was het stil in de auto. Ik moest mijn gedachten even op een rijtje zetten. Er was veel gebeurd de afgelopen dagen. Lotte pakte mijn hand die op mijn been lag. Ik keek haar aan, ze keek lief terug. ‘’Gaat het een beetje?’’
‘’Ja, het gaat prima, dank je wel. Het was wel zwaar geweest maar ik ben blij dat hij nu met Mandy en Anna op pad gaat.’’
Ze glimlachte. ‘’Anna heeft al onze speeltjes meegenomen.’’
Ik keek haar verrast aan. Ze moest lachen van mijn blik maar ze keek alweer ernstig. ‘’Ik vind het zo erg voor Joost.’’
‘’Ja, ik ook. Die woorden die hij recht in mijn gezicht snauwde, dat hij altijd eenzaam was, dat hij er helemaal klaar mee was, waren echt pittig. Het deed echt pijn in mijn hart. Ik had daar geen antwoord op omdat ik het begreep. Ik had ook dezelfde gevoelens en gedachten toen ik jong was.’’ Ik zuchtte en Lotte kneep in mijn hand.

Bij Lotte’s huis aangekomen kreeg ik warme knuffels van Kelly en Elise. Nick en Bram waren er ook. We gingen lekker in de tuin zitten. Het was fijn om even rustig over Joost te praten. Ze vonden het allemaal verschrikkelijk voor hem. Na mijn uitleg begrepen ze een stuk beter waarom Joost niet meer wilde leven.
Aan het eind van de middag gingen ze naar huis en Lotte ging koken. Daar was ik wel blij mee want ze kon het lekkerste koken van ons allemaal. Ik wilde haar helpen met tafeldekken maar ze stuurde me weg uit de keuken. Een klein uur later kwam ze terug met twee borden. Het eten rook heerlijk. En het smaakte zoals altijd verrukkelijk. Lotte glimlachte toen ze mij van het eten zag genieten. Ik leunde voldaan achterover toen mijn bord leeg was. ‘’Dat was heerlijk, Lotte, dank je wel.’’
Ze glimlachte lief. ‘’Dat is fijn om te horen.’’ Ze stond op om de borden op te ruimen. Ik kwam ook overeind om haar te helpen maar ze dwong me om te gaan zitten. Een kleine tien minuten later kwam ze weer naar buiten. ‘’Danny, ik ben even boven. Ben zo terug.’’

Een stevige por in mijn maag maakte me wakker. Het was Lotte die met haar vinger in mijn buik prikte. ‘’Kom mee, slaapkop,’’ zei ze met een lach. Ik knipperde met mijn ogen en keek dwaas om me heen. ‘’Hoe lang sliep ik?’’
‘’Een uurtje maar. Kom mee.’’ Ze pakte mijn hand en begeleidde me naar boven naar de badkamer. Ik zag dat het bad gevuld was. ‘’Uitkleden,’’ beval ze me op een lieve toon. Braaf als ik was, kleedde ik me helemaal uit. Lotte was niet veel later ook naakt. Mijn blik gleed over haar mooie lichaam. Omdat ze bezig was haar haren in een knot te zetten, priemden haar kleine borsten heerlijk naar voren. Ik kon mijn ogen niet van haar mooie rondingen afhouden. Ze gniffelde hoorbaar. ‘’Kom, we gaan in bad.’’
Ik wilde als eerste instappen maar ze hield me tegen. ‘’Nee, ik ga eerst.’’ Toen ze haar been over de rand van het bad zwaaide, zag ik haar stevige billen uiteengaan en vervolgens onder water verdwijnen.
‘’Kom erbij, gluurder,’’ lachte Lotte geamuseerd. Ik stapte het bad in en wilde tegenover haar gaan zitten.
‘’Nee, nee, kom tegen me aan liggen,’’ zei ze lief. Ik keek haar even verrast aan maar ze knikte me bemoedigend toe. Nou, dat liet ik me geen tweede keer zeggen. Ik draaide me om en ging met mijn rug tegen haar warme lichaam liggen. Ze sloeg haar armen om me heen en drukte zich stevig tegen me aan. Ik zuchtte genietend. ‘’Dit is zo fijn.’’
Lotte kuste mijn nek en streelde teder mijn borstkas en buik. ‘’Geniet ervan, dat heb je wel verdiend.’’

Na een kwartiertje zo gelegen te hebben, kon ik nog steeds niet rustig blijven liggen. Want Lotte haar borstjes prikten zo lekker tegen mijn rug aan. Omdat haar borsten stevig waren, kon ik ze heel goed voelen. Ik kon daar vreselijk opgewonden van worden. Dat was ik nu ook, mijn pik stond al op volledige oorlogssterkte. Lotte streelde nog steeds teder met haar vingers over mijn buik. Omdat mijn pik nu volledig stijf was, stootte ze af en toe met haar hand tegen het topje van mijn erectie. Ze grinnikte.
‘’Is Danny een beetje opgewonden?’’ fluisterde ze tegen mijn CI.
‘’Sorry Lotte, ik voel jouw borsten.’’
Ze grinnikte weer zacht maar zei niets. Haar beide handen gleden langzaam over mijn erectie. Ik ademde diep.
‘’Lekker?’’ fluisterde ze zwoel.
Ik haalde opnieuw diep adem. “Ja,’’ mompelde ik.
‘’Geniet ervan, laat het maar aan mij over.’’ Haar handen bleven mijn lul en ballen strelen. Haar aanraking was zacht en voelde aangenaam. Ik sloot genietend mijn ogen.

Zo ging het tien minuten door. Lotte had mijn lul nog niet vastgepakt, alleen maar gestreeld met haar beide handen. Uiteindelijk, na wat een eeuwigheid leek, pakte ze mijn stam voorzichtig beet. Ik zuchtte diep. Ze trok de voorhuid voorzichtig naar beneden en liet haar vinger zacht over mijn eikel glijden. Ik ademde diep.
Er klonk een zacht gegrinnik als reactie. Ze begon mijn pik zachtjes af te trekken. Haar andere hand speelde met mijn ballen. Wat deed ze dat toch heerlijk. Rustig en teder. Lotte kuste me in mijn nek. Ik kreunde zacht. ‘’Wat doe je toch met me, Lotte.’’
Er klonk weer een gegrinnik. ‘’Lekker, lieverd?’’
‘’Heerlijk!’’

Ze trok me zeker vijf minuten lang af met rustige halen. Ze merkte aan de reactie van mijn lichaam en aan mijn ademhaling dat mijn hoogtepunt er aan kwam. Ze trok me steeds sneller af.
‘’Kom maar klaar, lieverd,’’ zei ze lief tegen mijn CI.
‘’Oh Lotte,’’ kreunde ik.
‘’Het is goed, kom maar.’’
‘’O god,’’ kreunde ik toen ik voelde dat ik ging komen. Mijn lichaam spande zich op en dan begon ik te schokken. Een gelukzalig gevoel verspreidde zich over mijn hele lichaam. Ik voelde mijn sperma naar buiten schieten terwijl Lotte driftig bleef trekken. Haar andere arm had ze om mijn middel heen geslagen om ervoor te zorgen dat mijn hoofd niet onder water zou komen vanwege mijn CI. Toen ik uitgespoten was lag ik levenloos in bad. Ik had mijn ogen gesloten en genoot van het zalige gevoel in mijn lichaam. Ze had mijn pik losgelaten en hield me liefdevol vast.

Na een tijdje zei ik: ‘’Waar heb ik dit aan te danken, lieve Lotte?’’
Ze streelde me liefkozend. ‘’Je was aan ontspanning toe. Je moest de spanningen van de afgelopen dagen even kwijt,’’ zei ze.
Ik zuchtte voldaan. ‘’Ik had dit inderdaad nodig. Dank je wel, Lotte.’’
‘’Met alle liefde voor jou gedaan.’’
Ik draaide mijn hoofd om zodat ik in haar ogen kon kijken. ‘’Ik hou van je, Lotte.’’
Ze glimlachte breed en gaf me een korte zoen op mijn mond. ‘’Ik ook van je.’’
‘’Moet ik.. euhh… het bij jou ook doen?’’ vroeg ik aarzelend.
Lotte moest zachtjes lachen. ‘’Nee, dat is niet nodig. Ander keertje misschien. Zullen we uit bad gaan en ons douchen?’’

Het werden uiteindelijk vijf dagen voordat Mandy, Anna en Joost terugkwamen. Joost wilde graag nog langer blijven. Hij wilde nog een dagje alleen met Mandy doorbrengen. Dus dat kon geregeld worden. Lotte en ik waren al vroeg naar Zeeland vertrokken en waren al bij Sanne toen ze terug kwamen. Het deed me deugd toen Joost ons met een stralende glimlach begroette. Hij had de week van zijn leven gehad. Ik was oprecht blij voor hem. Mandy knuffelde me lang. Ik had mijn vrouwtje ook gemist. Ik keek haar aan. ‘’Hoe was het?’’
Ze glimlachte. ‘’Joost heeft enorm genoten. Ik vertel het je straks wel. Ik heb je gemist.’’ Ze kuste me op mijn lippen.
‘’Ik jou ook, schoonheid, maar ik heb ook genoten van de zorgzame Lotte.’’

In de woonkamer zorgden Sanne en Koen voor het drinken. De sfeer werd ineens gespannen. Niemand wist hoe we moesten beginnen met het gesprek. Uiteindelijk nam Mandy het initiatief en pakte de handen van Joost. ‘’Wat wil je nu? Wat is de volgende stap?’’
Hij aarzelde even. ‘’Het feest, ik wil graag een afscheidsfeest organiseren. Maar ik wil een leuk feest waar iedereen plezier heeft. Geen verdrietig, emotioneel feest omdat ik straks dood ga.’’
Ik verstijfde onmiddellijk bij het horen van de laatste zin. Ik vond het vreselijk om te horen. Hij zei dat op een manier alsof het niks voorstelde. Mandy draaide haar hoofd met een ruk naar me om en keek me onderzoekend aan. Lotte pakte mijn hand en hield me vast. Mandy bleef me even aankijken en ze wendde zich terug tot Joost. ‘’Oké, dat kan geregeld worden. Waar wil je dat het feest gehouden wordt?’’
Hij dacht na. ‘’Niet hier in Zeeland in ieder geval. Mijn vrienden en kennissen wonen overal in Nederland. Ik zou graag een feest willen houden ergens midden in Nederland. Ik vroeg me af of het feest ergens bij jullie gehouden kan worden?’’
Mandy keek ons vragend aan. Anna antwoordde: ‘’In de tuin van mijn ouders?’’
Mandy gebaarde: ‘’Joost, wat vind je als het feest in de tuin van Anna haar ouders plaats vindt? Dat is dezelfde plek waar de bruiloft van mij en Danny gehouden werd.’’
Hij knikte instemmend. ‘’Ja, dat zou ik graag willen.’’

We maakten plannen. Het feest zou volgende week zondag plaats vinden. Sanne regelde de uitnodigingen. De ouders van Anna zouden voor het eten en drinken zorgen. Ik was het gehele gesprek stil. Ik kon het gewoon niet geloven wat er allemaal hier gezegd werd. Iedereen sprak rustig met elkaar, alsof het normaalste zaak van de wereld was. Alsof de aanstaande dood van Joost niets voorstelde. Ik kon het hier niet aanzien en ik moest hier weg. Ik stond op en liep zonder iets te zeggen weg naar de achtertuin. Ik hoorde dat iemand achter me aan rende. Mandy pakte mijn arm en draaide me om. Ze keek me onderzoekend aan. Ze veegde mijn tranen weg. Ik had niet eens door dat ik tranen in mijn ogen had.
‘’Jullie praten zo alsof het normaal is. Joost gaat verdomme dood en jullie praten normaal alsof het jullie niets kan schelen.’’ Tranen stroomden over mijn wangen. ‘’Mijn vriend gaat verdomme dood en ik vind het klote.’’ Ze sloeg haar armen om me heen en aaide troostend over mijn achterhoofd. Na een paar minuten duwde ze me voorzichtig van zich af en veegde mijn wangen droog. ‘’Lieverd, natuurlijk vinden we het heel erg. Maar het is wat hij wil. We moeten hem geven wat hij wil. Het is zijn leven, zijn eigen beslissing. Ik weet dat het niet leuk is, lieverd. Maar Anna en ik hadden de afgelopen dagen een goed gesprek gehad met Joost. Hij heeft het echt zwaar gehad in zijn leven. Hij heeft ons alles verteld. Hij heeft veel gehuild. Hij was bijna altijd alleen. Maar hij is jou enorm dankbaar, Danny. Je bent de enige vriend die contact hield met hem. Maar lieverd, hij kan het niet meer. Echt waar, hij is er echt helemaal klaar mee. Hij wil graag rust.’’
Ze streelde liefkozend over mijn wang. Ik zuchtte diep. Volgens mij was ik egoïstisch bezig. ‘’Sorry Mandy, het doet gewoon pijn.’’
Ze knikte begripvol. ‘’Dat weet ik. Ik voel de pijn ook. Maar het is nu tijd voor Joost en we moeten hem helpen. Hij heeft jouw steun hard nodig. Want je bent zijn beste vriend.’’
Ik zuchtte opnieuw. ‘’Je hebt gelijk, Mandy. Ik moet er voor hem zijn. Want dat heeft hij ook voor mij gedaan. Dank je wel, Mandy.’’
Ze glimlachte lief en we gaven elkaar een knuffel.

Ik keek haar aan. ‘’Hoe was het in de Ardennen?’’
Ze glimlachte breed. ‘’Joost heeft enorm genoten. Ik was voor twee dagen zijn vriendin. Ik deed alles om te laten lijken dat we een stel waren. Handjes vasthouden, kussen, lieverd zeggen, intieme seks in de avond, samen op de bank knuffelen, dat soort dingen. Dat vond hij heel fijn. De andere dagen hebben we een trio gehad met Anna erbij. We hebben echt van alles gedaan. Alle standjes en alle speeltjes uitgeprobeerd, buitenseks, dat soort dingen. Vooral toen Anna er bij was omdat ik het zelf niet allemaal durfde. Als laatst heeft hij anale seks gehad met Anna, zonder condoom.’’
Ik keek haar met grote ogen aan. ‘’Wow, dat moet wel een geweldige week geweest zijn.’’
Ze lachte zachtjes. ‘’Dat was het zeker. Maar we hebben ook gesprekken gehad. Hij kon bij ons alles kwijt. Dat vond hij fijn. Hij praat best veel over jou, Danny. Hij heeft ons verteld hoe hij jou gered heeft. Dat is een van de weinige trots die hij heeft. En hij heeft ook bekend dat hij gevoelens voor mij heeft. Hij is smoorverliefd op me, Danny. Dat komt omdat ik hem met liefde ontmaagd heb. Maar Joost weet heel goed dat ik met jou samen ben. Ik moest van hem beloven dat ik jou nooit in de steek zal laten. Als ik dat doe, komt hij vanuit de hemel mij ophalen.’’ Mandy glimlachte en ik moest met haar mee lachen. ‘’Hij is een goede vent,’’ zei ze zacht.
‘’Ik weet het, Mandy.’’

Anna verscheen met Joost bij de deuropening. ‘’Joost wil met Danny praten,’’ zei Anna. Ze gaf de handen van Joost aan mij en de dames lieten ons alleen.
‘’Gaat het?’’ vroeg hij.
‘’Ja nu wel, ik had even een momentje,’’ antwoordde ik in gebarentaal.
‘’Wat was dat dan?’’
Ik legde het aan hem uit.
‘’Danny,’’ zei hij. ‘’Ik weet dat het voor jou moeilijk is. Maar voor mij niet. Ik weet wat ik wil. Ik ben echt klaar met mijn leven. Ik heb altijd geprobeerd om er het beste van te maken. Maar nu zie ik helemaal niets meer. Ik kan het niet meer. Ik ben gewoon zo moe van alles. Elke keer nieuwe oplossingen bedenken, elke keer aanpassingen. Ik ben er echt klaar mee.’’
‘’Het doet me pijn om te horen, maar ik begrijp het. Maar man, ik ga je missen,’’ gebaarde ik.
Hij glimlachte. ‘’Ik jou ook, vriend. Jij bent altijd mijn vriend geweest, Danny. Jij zal altijd in mijn hart blijven. Mandy ook een beetje. Ik ben een beetje jaloers op je, Danny.’’
Ik moest zachtjes grinniken. ‘’Dat weet ik en het spijt me. Maar Mandy is van mij. ’’
Hij lachte. ‘’Dat weet ik, vriend. Maar bedankt dat ik haar even mocht lenen. Ik waardeer het heel erg. Maar Mandy past bij je. Ik had een gesprek met Anna gehad. Ze heeft alles over jou en Mandy verteld. Echt alles. Toen besefte ik ineens dat jullie echt bij elkaar horen.’’
‘’Ja, dat hoor ik wel vaker van de anderen, inderdaad.’’

Er viel een stilte.
‘’Wanneer ga je het doen?’’ vroeg ik in gebarentaal.
‘’Morgen ga ik met Sanne naar mijn huisarts om een euthanasie aan te vragen. Het kan maanden duren voordat het zover is. Maar mijn huisarts kent mij en hij kan ervoor zorgen dat het binnen een maand kan gebeuren.’’
Ik knikte langzaam maar realiseerde me dat hij niet kon zien. ‘’Dus je hebt nog even tijd. Als je wilt, kan je bij ons logeren. Kan je nog even van mijn Mandy genieten.’’
Hij glimlachte breed. ‘’Heel erg aardig van je, maar nee, wat in de Ardennen gebeurd is, was speciaal en dat wilde ik zo houden. Ik zou het wel leuk vinden als je een weekendje bij mij logeert, zoals we vroeger altijd deden.’’
‘’Dat gaan we doen, vriend. Wil je dat ik Mandy of andere vriendinnen meeneem?’’
‘’Nee,’’ zei hij. ‘’Wij alleen, zoals vroeger.’’
Ik keek hem aan. Het was zo gek dat hij mij niet kon zien en ik hem wel. ‘’Is goed, dat gaan we doen.’’
We omhelsden elkaar en hij hield me minuten lang vast. Toen verbrak hij de knuffel. ‘’Sorry dat ik tegen je schreeuwde vorige week.’’
‘’Geen probleem,’’ stelde ik hem gerust.

Zondagmiddag was de tuin van Arjan en Alicia feestelijk versierd. Ik vond het wel apart dat het hier zo feestelijk was terwijl Joost binnenkort dood ging. Maar dat was wat hij wilde. Omdat hij geen cadeaus wilde, vroeg hij om een gift voor de stichting van het Ushersyndroom. Arjan en Alicia hadden samen tienduizend euro gedoneerd. Ik had ze voor gek verklaard. Joost kon er wel om lachen en bedankte hen hartelijk voor de gift. Er waren ongeveer veertig gasten aanwezig. In het begin was het een beetje ongemakkelijk maar uiteindelijk werd het toch gezellig. Joost had het naar zijn zin. Precies wat we wilden. Aan het begin van de avond was het feest alweer voorbij. Iedereen probeerde er geen emotioneel afscheid van te maken maar dat was onmogelijk. Hier en daar werden tranen weggepinkt. Joost hield het zelf ook niet droog. Toen iedereen vertrokken was, ging hij weer naar huis naar Zeeland.

Helaas vloog de tijd. Er was een maand verstreken. Ik was twee weekenden bij Joost geweest. We hadden het ouderwets gezellig gehad. Ik kon wel goed merken dat alles moeilijker ging voor hem nu hij volledig blind was. Hij probeerde kalm te blijven maar soms zag ik hem geïrriteerd raken als iets niet lukte. Toen de dagen wegtikten, werd het steeds moeilijker voor me. Ik kon niet meer goed slapen. Gelukkig was Mandy er voor me. Maar de grote dag was aangebroken. Mijn vriendenclub, Sanne, Koen en ik zaten in de woonkamer. Joost zag er keurig uit in zijn maatpak. Het was negen uur. Rond twaalf uur zouden de artsen komen. In de woonkamer hing een beetje een gespannen sfeer. Mandy had mijn hand vast. Joost was verrassend kalm en ontspannen. Hij was er echt klaar voor. Dat vond ik heel moeilijk om te zien.
‘’Sanne, wil je mij even helpen. Ik moet iets pakken in de keuken,’’ vroeg Joost. Ze verdwenen naar de keuken en kwam niet veel later terug. Hij had een groot boek in zijn handen. Hij bleef staan en knikte naar Sanne die weer kon gaan zitten.
‘’Danny?’’ vroeg hij.
Ik kwam wat moeizaam overeind, ging voor hem staan en legde mijn hand op zijn arm.
‘’Danny,’’ begon hij met een kleine glimlach. ‘’Ik ben zeer dankbaar dat we vrienden zijn. Mijn leven zou misschien heel anders zijn als ik jou niet kende. Misschien was ik er zelfs al niet meer. Ik ben dankbaar voor jouw steun en vriendschap. Ik ben trots dat ik jou heb kunnen helpen in de moeilijke periode van je leven. Als ik dat niet gedaan had, had je misschien Mandy en je andere lieve vrienden nooit gekend. Ik ben blij dat je een mooi leven heb. Ik gun het je van harte, vriend.’’

Hij zweeg even. Ik had een brok in mijn keel en ik voelde mijn ogen branden van tranen.
‘’Maar je was er ook voor mij. Je zorgde ervoor dat ik me niet helemaal eenzaam voelde. Het jaarlijkse logeerweekend van ons was altijd een van de leukste dingen van mijn leven. Ik had niet veel spannends gedaan in mijn leven. Dankzij jou en je geweldige vrienden heb ik toch een aantal mooie momenten mogen beleven. Daar wil ik je hartelijk voor danken. Ik wil je graag iets geven wat van mij is.’’
Joost klopte zachtjes met zijn hand op het boek. ‘’Je weet dat koken mijn grote passie is. Toen ik jong was, had ik heel veel geëxperimenteerd met nieuwe recepten. In dit boek staan al mijn eigen recepten. Sommige recepten zijn hetzelfde die je op internet kan vinden maar met andere kruiden waardoor de maaltijd nog lekkerder is. Er zijn ook een aantal nieuwe recepten die ik zelf bedacht heb. Omdat ik toen nog goed kon zien, heb ik dat boek met de hand geschreven. Toen ik niet meer kon lezen, vond ik het zonde om te stoppen met dit boek. De laatste recepten heb ik op de computer getypt en op de bladzijde van dit boek geplakt. Danny, mijn vriend, dit boek wil ik graag aan je geven. Ik zou het op prijs stellen dat mijn recepten geheim blijven. Alleen jij en je vrienden mogen dit boek lezen en mijn recepten uitproberen. Misschien wil Lotte dat een keer doen want ik weet dat ze ook heel goed kan koken. Alsjeblieft, Danny, het is voor jou en jouw vrienden,’’ zei hij met een glimlach terwijl hij een redelijk dik boek aan me overhandigde. Met trillende handen nam ik het aan. Ik staarde naar de voorkant van het boek: Het receptenboek van Joost Visser.

Ik legde het boek voorzichtig op de tafel en omhelsde hem stevig. Ik veegde mijn wangen droog en pakte zijn handen. ‘’Joost, bedankt voor het prachtige boek. Ik zorg ervoor dat het boek goed bewaard wordt en dat het alleen door mij en onze vrienden gelezen wordt. Zelfs mijn moeder krijgt geen enkele kans om jouw boek te lezen.’’
Hij grinnikte zacht.
‘’Man, ik ga je missen, Joost.’’
‘’Ik weet het,’’ zei hij. ‘’Ik jou ook. Maar het is tijd voor mij.’’

De komende uren nam Joost innig afscheid van ons allemaal. Rond half twaalf wilde hij alvast naar boven gaan. Ik pakte zijn arm en begeleidde hem naar boven. Maar hij draaide zich eerst om bij de deuropening en glimlachte met een typische glimlach van hem die ik zo vaak zag. Zijn linker mondhoek ging hoger dan de rechter mondhoek. ‘’Dag mensen,’’ zei hij.
Sanne zat in de armen van haar man en snikte zachtjes maar met een trotse glimlach.
Mandy was omringd door de meiden om haar te troosten. Mandy’s wangen waren nat. Ik keek haar aan, ze knikte bemoedigend. Joost en ik draaiden ons om en liepen de trap op.

Hij ging op het strak opgemaakte bed liggen en had mijn hand vast. “Het is bijna zover.’’
Hij knikte een beetje nerveus.
‘’Ben je bang?’’
‘’Een beetje,’’ bekende hij. ‘’Maar ik ben er klaar voor.’’
Ik haalde diep adem en probeerde niet te gaan huilen.
‘’Danny,’’ zei hij. ‘’Doe mij een plezier, je moet zoveel mogelijk van je leven genieten. Je hebt een geweldige vrouw en vriendengroep. Jouw leven zal ongetwijfeld mooier zijn dan het mijne.’’
Ik grimaste.
‘’Je grimast, hé?’’ vroeg Joost.
‘’Ja,’’ bekende ik in gebarentaal.
Hij glimlachte. ‘’Dat hoef je niet te doen. Ik ben heel blij voor jou. Je verdient het. Je hebt alleen wat meer geluk gehad dan ik.’’
Ik zweeg. Ik vond het niet leuk om te horen. ‘’Ik wou dat je ook veel geluk had,’’ gebaarde ik.
‘’Tja, de ene heeft meer geluk dan de andere, hé?’’ zei hij met een glimlach. Hij probeerde wel sterk te zijn maar ik wist dat hij van binnen enorm baalde.
‘’Het is gewoon niet eerlijk.’’ Mijn ogen brandden maar ik hield me sterk. Ik wilde niet huilen.
‘’Zo gaat het in de wereld,’’ zei hij rustig.
Ik zei niets omdat ik wist dat hij gelijk had. Hij had eigenlijk altijd gelijk. Hij was een slimme man.
‘’Ik ga je missen, Joost.’’
Hij glimlachte. ‘’Dat weet ik, Danny. Ik jou ook, vriend. Maar het is tijd voor mij.’’
Een traan ontsnapte uit mijn oog en ik pinkte hem weg. Ik boog voorover om te gaan knuffelen. Hij greep me beet en drukte me stevig tegen zich aan.

Toen werd er op de deur geklopt. Joost zijn huisarts en twee mannen kwamen de kamer binnen gelopen.
Ik kwam overeind en gebaarde: ‘’Ze zijn er.’’
Hij haalde diep adem en knikte vastberaden. Ik gaf hem een laatste knuffel. ‘’Dag vriend.’’
Hij glimlachte voor de laatste keer. ‘’Vaarwel vriend.’’
Met lood in mijn schoenen verliet ik de kamer en strompelde de trap af. Onderaan bij de trap wachtte Mandy op me en ik viel in haar armen. Ze begeleidde me naar de woonkamer. Een kleine tien minuten later kwamen de mannen naar beneden. De huisarts keek ons aan. ‘’Gecondoleerd,’’ zei hij zacht.
Ik sloot mijn ogen. Joost had nu de rust gevonden.

Een week later.
De crematie van Joost zat erop. De crematie werd in besloten kring gehouden. Het was een mooie en vooral emotionele ceremonie. Bij de condoleance van de dag ervoor, kwamen verrassend veel mensen langs. Dat deed ons wel goed. Joost had nog een wens. Al zijn geld wilde hij graag aan de stichting van het Ushersyndroom doneren. Zijn huis moest nog verkocht worden. Een deel van de opbrengst mocht Sanne van hem houden maar dat wilde ze niet. Dus de hele opbrengst ging naar de stichting van het Ushersyndroom.
Na de crematie gingen we naar de zaal om een kopje koffie te drinken. Ik had de dames laten weten dat ik een frisse neus ging halen. Ik liep over de parkeerplaats en ging aan de rand staan. Ik had uitzicht over het weiland.

Ik keek omhoog naar de helder blauwe lucht. Je bent nu daar, dacht ik. Ik was blij dat hij eindelijk zijn rust gevonden had. Aan de andere kant maakte iets me bang. Want wat hij allemaal overkomen was, kon mij ook gebeuren. Dat maakte me heel erg bang. Maar gelukkig had ik mijn vrienden. Maar ik zou niet willen dat ik blind werd. Dan kon ik mijn vrienden niet meer zien. Dat vervelende gevoel en die gedachten zaten enige tijd in mijn hoofd en ik kreeg het niet weg. Ik had het tegen niemand verteld. Zelfs ook niet tegen Mandy.

Mijn hand werd voorzichtig gepakt door Mandy die naast me kwam te staan. Lotte haar vingers verstrengelden zich in de mijne van mijn andere hand. Anna stond naast haar vriendin. Mandy had de hand van Kelly vast. Elise pakte de handen van Anna en Kelly waardoor we een kring vormden.
‘’Danny,’’ zei Mandy zacht. ‘’Ik weet al een tijdje dat je iets verbergt voor ons, Wil je dat aan ons vertellen?’’ Ik keek iedereen beurtelings aan. Hun blikken waren geduldig en afwachtend.
‘’Ik ben een beetje bang,’’ zei ik.
‘’Dat het jou ook overkomt?’’ vroeg Mandy.
Ik knikte en staarde naar de grond. Ik wist niet waarom ik ze niet onder ogen durfde te komen.
‘’Kijk ons aan,’’ zei Mandy lief. Ik hief mijn hoofd omhoog en keek hen aan.
‘’Je staat er niet alleen voor,’’ fluisterde Mandy. Ik zag dat iedereen knikte.
‘’Danny,’’ zei Kelly. ‘’Je kan nu nog zien. Daar moet je nu zoveel mogelijk van profiteren en genieten.’’
‘’Met ons erbij,’’ vulde Elise zacht aan.
Ik keek iedereen beurtelings aan. Anna gaf me een ondeugende knipoog. Haar speelse knipoog vond ik altijd zo leuk.
Ik voelde dat ik glimlachte. ‘’Dank jullie wel, meiden. Jullie hebben gelijk. Ik moet van mijn leven zoveel mogelijk genieten zolang het kan.’’
‘’Kijk eens aan, zo kennen we je weer, Danny,’’ zei Lotte glimlachend. We keken elkaar lang aan. De kring werd steeds kleiner en we knuffelden elkaar.

‘’Laat me een paar minuten alleen,’’ vroeg ik. De dames begrepen het en lieten me even alleen. Ik hield de hand van Mandy stevig vast. ‘’Hier blijven, jij.’’
Ze moest zachtjes lachen.
Ik keek recht in haar mooie bruine ogen.
‘’Dank je wel, Mandy, voor alles.’’
‘’Graag gedaan, lieverd. Ik zal wel moeten want ik ben met jou getrouwd.’’
Ik grinnikte zacht en keek omhoog naar de blauwe hemel. ‘’HIj heeft de rust eindelijk gevonden.’’
Ze keek omhoog. ‘’Ja, dat heeft hij nu.’’
‘’Het ga je goed, vriend,’’ zei ik zacht.
‘’Dag lieve Joost,’’ fluisterde Mandy.