voor Fanny

Achter elke grote man staat een vrouw. Het is een waar en een wijs gezegde. Beroemde voorbeelden genoeg. En nog meer uit het dagelijkse leven. Maar toch heb ik na die bewuste vergadering lang en diep zitten nadenken over wat dit nu precies betekent. Ik heb er uiteindelijk, na vele slapeloze nachten, een diepere betekenis in ontdekt. Al kan je evengoed zeggen dat het een veel banalere is. Als achter een grote man een vrouw staat, dan kan hij onmogelijk zien wat ze doet. En dat neem je best letterlijk.

Sofia was een onopvallende vrouw. Niet onaantrekkelijk, vriendelijk, maar onopvallend. Je hoorde haar nauwelijks iets zeggen in gezelschap. En doordat je haar niet hoorde, verdween ze ook langzaam uit je blikveld. Het was een vrouw die geen verbeelding bij je opriep. In elk geval niet bij mij. En mijn verbeelding is niet zo exclusief en is behoorlijk snel geprikkeld. Ik had me wel vaker afgevraagd wat Marcel in haar zag. En ik niet alleen. In het begin van hun huwelijk was dat zelfs een terugkerend onderwerp van discussie bij ons op kantoor. We waren een vrij hechte groep van een tiental collega’s en zagen elkaar, al dan niet met partner, vrij regelmatig buiten de kantooruren. We wisten dus wel iets van elkaars privé-situaties. En de roddels vulden de lege gaten wel op...

Marcel was flamboyant, een lawaaimaker, een grote mond. Maar hij had een goede inborst. In nood kon je altijd op hem rekenen. Daarom was zijn plaats in de groep verzekerd. We hadden wel allemaal in stilte gehoopt dat hij zou trouwen met een vrouw die hem de mond zou snoeren en fatsoen zou bijbrengen. Dat zou ons op kantoor ook goed uitkomen. Maar tevergeefs. Bij onze eerste ontmoeting met Sofia was het onmiddellijk duidelijk: deze vrouw zou het gedrag van Marcel niet in het minst veranderen. Integendeel. Ze leek hem nog meer plaats te geven dan hij al innam. Hij mocht nu ook haar levensruimte erbij nemen. Sofia was een plantje dat groeide in de schaduw van een boom. Het zonlicht dat het nodig had om te overleven, werd gefilterd door de takken van haar manboom. En dat was blijkbaar genoeg voor haar. Ze stond altijd een stap achter Marcel. Het was enkele keren gebeurd dat ik naar hem toe stapte om hem de hand te schudden en pas op het laatste ogenblik zag dat zijn vrouw bij hem was. Haar wat frêle gestalte maakte het haar nog makkelijker om achter het brede lijf van haar man te verdwijnen. Zij was zijn achtergrond. Letterlijk en figuurlijk.

Marcel hield van Sofia. Daar twijfelde niemand aan. Maar hij kon niet van andere vrouwen afblijven. Niet voor zijn huwelijk. En ook niet erna. En zijn vrouw liet begaan. Het was een publiek geheim dat hij al meerdere secretaresses van de firma geneukt had. Over wie precies was wel wat onduidelijkheid. Marcel was trots op zijn reputatie als rokkenjager en deed geen enkele moeite om die vage geruchten tegen te gaan. Integendeel. Met zijn voortdurende knipoogjes liet hij duidelijk verstaan waar het zwaartepunt van de zakenreisjes lag die hij te pas en te onpas maakte. Tot onze grote ergernis overigens. Dat was niet zijn aangenaamste kant. Maar met de stagiaire van nauwelijks achttien was Marcel echt een stap te ver gegaan.

Ze werden op een avond in het archief betrapt. Al is betrapt niet het juiste woord. Ze werden gefilmd. Door een bewakingscamera. Onbegrijpelijk dat geen van beiden die camera had zien hangen. Alles stond erop. Open en bloot. Ontkennen had geen zin. Elkaar beschuldigen evenmin. Dit was duidelijk ‘met wederzijdse toestemming’. Marcel en de stagiaire kregen een uitbrander van de directie. Maar ze waren beiden volwassen en het gebeurde na de werkuren. En er werd niets vernield of gestolen. Tot een ontslag kwam het niet. Tot geroddel des te meer. En erger. Al snel circuleerden de camerabeelden op kantoor. Geen idee wie daar achter zat. Of toch. Maar dat doet er nu niet toe. Het was bijna een half uur porno van het zuiverste water. Weliswaar in zwartwit, maar het moet gezegd: onwaarschijnlijk geil. Ze leken bezeten van sex, die twee. En ze deden absoluut niet voor elkaar onder. Het was alsof ze afgesproken hadden het hele porno-repertoire af te werken: van pijpen tot rimmen, van doggy tot cowgirl, van oraal tot anaal en terug!

Het is geen fatsoenlijke gedachte, maar ik had veel geld gegeven om in zijn plaats te zijn geweest. En een aantal vrouwelijke collega’s in de hare! De omvang van Marcels pik werd al snel onderwerp van gesprek. Nogmaals, fatsoenlijk is het allemaal niet. Maar ook ik had zijn uithouding willen hebben. Het meisje kon na afloop nauwelijks nog op haar benen staan! Ik heb een vrouw nooit zo horen schreeuwen zoals zij. Ook al was er geen geluid bij het beeld!

Het ergste van alles was echter dat de beelden ook bij Sofia terecht zijn gekomen. Ook hier heb ik een vermoeden van wie dat gedaan heeft. Nu gaan haar ogen misschien wel open, zo werd er luidop en niet zonder leedvermaak op kantoor gefluisterd. Maar hoe onbegrijpelijk en onaanvaardbaar ook, Marcel leek eveneens met deze affaire weg te komen. Bij de eerstvolgende samenkomst van onze groep - een daguitstap naar zee - waren alle ogen gericht op Sofia. Maar niets in haar gedrag of in wat ze zei, wees erop dat ze Marcel ook maar iets kwalijk nam. Ze was misschien iets zwijgzamer dan gewoonlijk, maar even vriendelijk en behulpzaam als altijd. Toen we blootsvoets over het strand wandelden, nam zij zelfs spontaan de arm van Marcel en sloeg die om haar schouder. Geen vuiltje aan de lucht dus. Toen iemand op kantoor aan Marcel vroeg hoe het kwam dat zijn vrouw zo inschikkelijk was, haalde hij de schouders op en zei nogal laconiek met een plat knipoogje: “Ik zal andere kwaliteiten hebben, zeker?”

Moet het gezegd dat hij in de groep niet erg hoog scoorde met zijn overspel! Iedereen koos partij voor Sofia maar. niemand begreep waarom ze hem niet voor rotte vis uitschold en hem liet zitten. Als je liet begaan, was het dan niet normaal dat je bedrogen werd? We raakten er in onze discussies niet uit. We begonnen er ons bij neer te leggen dat Sofia zich goed voelde in de schaduw van Marcel, dat ze genoot van zijn succes in de firma en misschien zelfs van zijn succes bij andere vrouwen. Wisten wij uiteindelijk veel over hoe zij privé samenleefden Misschien hadden ze wel goede afspraken gemaakt? Niemand durfde het direct aan Sofia vragen. En zij liet zich alleen maar lovend uit over haar man. So be it. Wie waren wij tenslotte?

Maanden gingen voorbij. Corona kwam, de lockdown volgde en online-meetings werden een dagelijkse bezigheid. In plaats van aan een grote ronde tafel zaten we nu ieder vanuit de eigen woning via het computerscherm met elkaar te vergaderen. Na een paar maanden waren we het gewoon in elkaars woonkamers te gluren. Sofia moet alles goed hebben voorbereid. Het is me nog steeds een raadsel hoe ze zo precies haar moment heeft kunnen kiezen. En waarom toen? Waarom die keer? En niet later of vroeger? De vergadering was halfweg. We waren net begonnen met het controleren van de kwartaalrekening. Het saaiste deel van de meeting, maar ook het deel dat het meest concentratie vroeg. Marcel was hoofd van de boekhouding en dus zat hij de bijeenkomst voor. Terwijl hij uitleg gaf, zat iedereen met de neus diep in de gekleurde tabellen vol met cijfers die we toegestuurd hadden gekregen. Ik heb niet gezien vanwaar ze kwam. Niemand met wie ik daarna gesproken heb, had haar zien verschijnen. Maar plots was Sofia in beeld. Ze stond rechts achter Marcel. Ze leek in niets op de attente echtgenote die nauwelijks een half uur voordien haar man een kopje koffie was komen brengen. Ze had niets meer met die Sofia te maken. Of misschien alles. We wisten niet wat we zageni Ik kreeg het plots koud in mijn rug. Sofia had haar lippen knalrood en haar oogleden zwaar blauw geverfd. Haar wangen had ze met rouge ingewreven en haar anders altijd zo verzorgde zwarte haar met haar handen losgewoeld. Zo had niemand van ons haar ooit gezien. Maar het was vooral die blik in haar ogen! Hoewel ze achteraan in de kamer stond, staat die blik me in het geheugen geprent. De doordringende blik van een gewonde leeuwin net voor haar sprong op de jager die haar had aangeschoten. Doelgericht. Nietsontziend. Onstopbaar.

Het ging allemaal te snel om te begrijpen wat er gebeurde. De witte badjas die ze droeg, liet Sofia in een snelle maar elegante beweging onmiddellijk van haar slanke schouders glijden. Alsof ze haar oude huid van zich afwierp. Haar laatste restje onschuld. Daar stond ze! Volledig naakt op haar hoge schoenen na. Haar lichaam leek voller, haar heupen breder en haar tieten dikker. Venus geboren uit de golven van haar wraak! Maar dat denk ik nu. Toen dacht ik: hoe is het mogelijk dat je achter jonge grieten aanzit als je iedere nacht op zo’n vrouw kan kruipen? En opnieuw had ik Marcel willen zijn. Waarom in een stoffige archiefkamer een stagiaire neuken als dit uitnodigend en gewillig geschoren kutje zich iedere dag in je eigen bed voor je opent? Hoe stom kan je als man zijn? Ik had me Sofia nooit naakt voorgesteld. Ik had daar geen behoefte aan gehad, zoals dat wel het geval was met de vrouwen en vriendinnen van andere collega’s. Nu moest ik me haar niet meer verbeelden. Daar stond ze op mijn computer. Haar woede spatte van het scherm! En haar sex-appeal! Wat had Marcel over het hoofd gezien? Wat hadden wij allemaal over het hoofd gezien?

Sofia’s snel op en neer gaande tieten maakten duidelijk dat ze de catastrofale impact van het moment besefte, meer nog: dat ze die impact wilde. Ze opende een ogenblik haar armen zodat we alles goed konden zien. En lezen! Tot ieders verbijstering had Sofia haar blanke lichaam vol geschreven met felrode lipstick. Als obscene graffiti op een witte kloostermuur stonden drie woorden, verspreid over haar tieten en in schreeuwerige letters: FUCK ME NOW! En op haar buik had ze duidelijk leesbaar haar telefoonnummer geschreven. Met een groot uitroepteken achter! Daar stond de bescheiden, onopvallende, zichzelf steeds wegcijferende Sofia zich achter de rug van haar man als een vulgaire internethoer aan te bieden! En toch...! En toch...! De kracht die van haar naakte lijf uitging was verpletterend voor wie de voorgeschiedenis kende. En dat was iedereen die zat te kijken. Misschien was dit zelfs een vorm van emancipatie! Al zal niemand op dat ogenblik aan dat woord hebben gedacht!

Hoe lang Sofia daar gestaan heeft? Ik weet het niet. Drie seconden? Tien seconden? Een halve minuut? Toen Marcel terug opkeek van zijn papieren, was ze al weg. Hij zag alleen de totale verwarring en verbijstering op onze gezichten op zijn computerscherm. Suzy had haar handen voor haar ogen geslagen. Myriam verborg haar opengevallen mond. Edward zag eruit alsof hij door de bliksem getroffen was. Stefan was zenuwachtig beginnen kuchen. Joeri krabbelde snel iets op papier. (Ik heb hem later gevraagd of hij het telefoonnummer noteerde, maar dat ontkende hij met klem. Maar ik twijfel.) Laura’s onderlip trilde alsof ze op het punt stond om in tranen uit te barsten. Die tranen waren er al bij Yvonne die haar zakdoek naar boven haalde. Het gezicht van Hubert was een grimas tussen afschuw en verdrongen lust. En door het lange magere lijf van Erik trok een rilling die maar niet ophield. Alleen de dikke Gustaaf was luidop aan het lachen. Al was dat bij hem in dit geval eerder een uitdrukking van diep ongemak dan van plezier. Wout ten slotte probeerde nog een ogenblik te doen alsof er niets gebeurd was - ‘in… welke… kolom… zaten… we...’ - maar zweeg even plots als hij begonnen was…! Hoe ik er zelf uitzag? Geen idee. Ik herinner me niet naar mezelf te hebben gekeken. Maar het voelde alsof ik een vuistslag kreeg. Midden in mijn gezicht. Er zijn dingen die je je ergste vijand nog niet zou toewensen...

Met stijgende verbazing keek Marcel naar onze verbouwereerde gezichten.

‘Wat…? Is er iets?... Een fout in de berekening…?’

Hij zag dat we naar iets in zijn kamer aan het staren waren en draaide zich snel om. Maar er was niets meer te zien. Iedereen zweeg. Niemand wist wat te zeggen. Yvonne snikte nauwelijks verstaanbaar ‘sorry’ en logde out. Onmiddellijk gevolgd door Laura en Suzy. Dan verdween dikke Gustaaf die rood werd van schaamte omdat hij niet kon stoppen met zijn zenuwachtig lachje. Het was Hubert, als oudste, die uiteindelijk zijn verantwoordelijkheid nam. Hij schraapte zijn keel en zei hakkelend:

‘We… gaan het hierbij… laten voor vandaag. Misschien… is het goed… dat jij even met je vrouw babbelt, Marcel, en...een paar dagen thuis blijft…’

Ik weet niet wat Marcel nog gezegd heeft. Of hij nog iets gezegd heeft. Ik heb me out gelogd.

Marcel is inderdaad thuis gebleven. En meer dan een paar dagen! We hebben hem niet meer terug gezien op kantoor. Niemand durfde hem te contacteren uit angst te moeten vertellen wat hij of zij precies gezien had. Ik weet niet of hij het ooit precies heeft geweten. Van wie? Hier bestonden gelukkig geen opnames van. Via Yvonne kwamen we te weten dat Sofia relatietherapie resoluut had afgewezen en nog diezelfde avond was opgestapt. Ook onze ‘club’ is niet ongeschonden uit de gebeurtenissen gekomen. We zijn in groepstherapie moeten gaan. Urenlang is er gepraat, gediscussieerd en geruzied. Ieder van ons had zo zijn analyses, zijn bedenkingen, zijn voors en tegens. Op een bepaald ogenblik hebben we besloten er over te zwijgen om te voorkomen dat ook andere koppels overkop zouden gaan…

De naam van Sofia werd op kantoor een taboe waar we in een zo groot mogelijke boog omheen probeerden te lopen. Maar hoe onopvallend ze was toen we haar regelmatig zagen, zo onomkoombaar aanwezig is ze nu we haar nooit meer zien. Al maandenlang krijg ik - en ik ben zeker niet de enige, daar ben ik zeker van - iedere nacht bezoek van een vrouw met een wilde haardos die vanuit de donkere achtergrond verschijnt en haar badjas van haar schouders laat glijden. Ze toont zichzelf in al haar geile naaktheid en fluistert met kersrode lippen even woest als wanhopig: ‘Fuck Me Now!’