Marthe

Mijn hoop dat mama hem niets over Jarne en mij heeft verteld, smelt als sneeuw voor de zon wanneer papa na het ontbijt zijn ernstigste gezicht opzet en ons een beetje plechtig toespreekt dat hij ons iets moet zeggen. Ik zie dat Jarne, die tegenover mij aan de ronde tafel zit, opeens bang wordt en zijn ogen neerslaat. Ik ben niet echt bang. Per slot van rekening hebben we niets gedaan wat niet mocht. Ik heb wel bij mijn broer in bed geslapen, maar er is niks gebeurd buiten dan die omhelzing en enkele zoentjes op de lippen. Maar dat weet papa misschien niet eens. Ik weet niet wat mama hem precies verteld heeft, maar dat ze er over gesproken hebben, is nu wel duidelijk. Ik wacht gewoon af. Ik voel me nu veel sterker in mijn schoenen staan dan Jarne, die toch twee jaar ouder is dan ik!

Ik kijk naar mama die rechts van mij zit, tegenover papa. Onze blikken kruisen elkaar. Ik kan er onmogelijk uit aflezen wat ze nu denkt, maar er niets van hardheid in haar ogen te zien. Ze zit er zelfs, als enige van ons vieren, ontspannen bij. Ze steekt haar ochtendsigaret op.

Papa kucht even en denkt blijkbaar nog een poosje na vooraleer hij aan zijn preek begint. Het is alsof Jarne in zijn broek heeft geplast. Hij zit daar als een geslagen hond te wachten tot het baasje hem een schop geeft.

'Jarne en Marthe,' steekt papa eindelijk van wal, 'mama heeft me vannacht iets verteld waar ik naar adem van moest happen. Ben ik echt zo blind geweest dat ik dat niet gezien heb? Jullie schijnen verliefd te zijn op elkaar. Nu, dan hebben jullie dat bijzonder goed kunnen verbergen. Ik heb goed naar mama geluisterd. Ik heb haar laten uitpraten, nietwaar, schat?'
'Zeker, liefste, maar dat kwam misschien omdat ik de hele tijd mijn hand op je mond drukte.'
Ik kan er niet aan doen: ik proest het uit. Mama kan zo grappig zijn. Ineens is de sfeer veel minder gespannen. Zelfs papa kan een lachje niet onderdrukken en Jarne durft voor het eerst even opkijken. Hij staart me aan en fronst zijn voorhoofd.

'Je hebt gescoord, dame,' grinnikt papa, 'maar nu is het mijn beurt. Nu laten jullie mij uitspreken. Het was inderdaad niet gemakkelijk om naar mama's verhaal te luisteren zonder haar te onderbreken. Het was ook voor haar moeilijk om het me te vertellen omdat ze niet kon weten hoe ik zou reageren. Ik voelde aan haar stem dat ze een beetje bang was. Wel, nu heb ik het op mijn beurt moeilijk om de juiste woorden te vinden. Laat me dus rustig uitspreken. Daarna wil ik weer luisteren naar wat jullie te zeggen hebben.'

Papa rookt bijna nooit. Nu grist hij het pakje sigaretten dat in het midden van de ontbijttafel ligt en haalt er zenuwachtig een sigaret uit, steekt ze aan en inhaleert diep. Ik bedenk dat hij heel nerveus moet zijn en weet niet wat ik kan verwachten. De schrik slaat me weer om het hart. Om toch een beetje steun te hebben, leg ik mijn blote voet op het onderbeen van Jarne. Ik voel hoe dat been trilt. Ik geef wat druk en dan houdt het trillen op. Hij kijkt me weer aan met een blik vol onzekerheid.

'Marthe,' gaat papa nu met vaste stem verder, 'jij hebt mama gisteren dus verteld dat je verliefd bent op je broer en dat Jarne ook verliefd is op jou. En je hebt haar ook gezegd dat je seks wilt met Jarne. Nu, wat mensen die verliefd zijn willen is nu eenmaal dicht bij elkaar zijn en elkaar ontdekken. Jullie kennen elkaar natuurlijk al veel beter dan een jongen en een meisje die uit een ander gezin komen en een andere opvoeding, een andere achtergrond hebben... Jullie kennen elkaar kortom al door en door en dan is het begrijpelijk dat jullie in elkaar al zoveel raakpunten gevonden hebben, dat je de tekortkomingen van de ander ook kent en aanvaardt. Dat is ook nodig om na de verliefdheid tot liefde te komen. Maar natuurlijk willen verliefden elkaar ook lichamelijk leren kennen. Ik zou zeggen dat in een ideale wereld eerst het grondig kennismaken met elkaar komt en daarna de ontdekking van elkaars lichaam. Nu weet ik heel goed dat jullie elkaar echt zeer goed kennen en wanneer dat tot verliefdheid leidt, sla je over waar andere jonge koppeltjes een hele tijd moeten over doen. Ik neem aan dat het bij jullie niet uitsluitend om de seks te doen is. Dat het niet om de sensatie gaat, bedoel ik.'

Hij heeft ondertussen geen enkele trek aan zijn sigaret meer gedaan en ze is bijna helemaal opgebrand. Hij drukt ze in de asbak uit en neemt een nieuwe. Ook mama steekt een tweede op. Ze geeft papa over de tafel heen een vuurtje. Ik zie haar borsten door haar nauwsluitend truitje vlak voor mijn ogen. Hoe slank ze ook is, haar borsten zijn zwaar en hangen zo mooi, zelfs met een beha errond. Ik voel weer, net als op de badkamer gisteren, toen ik haar voor het eerst bloot zag, dat vlammetje in mijn onderbuik opkomen. Nu doet papa bedachtzame trekken aan zijn sigaret terwijl zijn blik op het tafelblad gericht is. Hij denkt lang na. Ik ben razend benieuwd naar het vervolg van zijn betoog. Mijn angst verdwijnt. Ik heb ook wel medelijden met hem. Het liefst zou ik nu willen opstaan, naar hem toe stappen en mijn armen om hem heen slaan, hem een zoen geven. Maar dat doe ik natuurlijk niet. Als hij ons wil verbieden met elkaar om te gaan of als hij een straf voor ons in gedachten heeft, zou het alleen maar erger worden als ik zoiets zou doen.

'Nu, vooruit dan maar, al vind ik het moeilijk. Heel moeilijk...'

En dan vertelt hij ineens, heel vlot en bijna luchtig, over mama en haar broer Thomas. Dat wist ik natuurlijk al, maar voor Jarne is dat nieuw. Hij zit ademloos en verbaasd te luisteren. Wanneer ik denk nu alles te weten, ben ik mis. Hij vertelt daarna ook het hele verhaal over Linda, de jongste dochter van zijn vader en dus zijn tante die maar een jaar ouder is als hij. Ook zij zijn verliefd geworden op elkaar toen ze zo oud waren als ik nu. Papa kan heel goed vertellen. Dat is geen wonder, want hij doceert Nederlandse en Engelse literatuur aan een hogeschool. Hij is helemaal op dreef geraakt.

'Ik vertel jullie dit zodat jullie weten dat ik het allemaal begrijp,' zegt hij. 'Blijkbaar is het iets dat in ons bloed zit, zowel bij mij als bij jullie moeder. Ik zou dus niet verwonderd moeten zijn. Ik wil jullie ook niet straffen, zoals de ouders van mama gedaan hebben. Het liefst zou ik het, net als mijn ouders en mijn grootouders, helemaal niet weten. Maar goed, het is nu eenmaal zo. Ik vind het knap van jou, Marthe, dat je het zonder blikken of blozen aan mama hebt durven zeggen. Dat heb je van haar, net zoals Jarne het van mij heeft om over zulke belangrijke dingen te willen zwijgen. Door de eerste reactie van Linda, toen ik onverwacht en nogal bruusk met mijn hand onder haar rokje ging, heb ik al heel jong geleerd dat er een hemelsbreed verschil is tussen liefde en seks. In mijn onnozelheid dacht ik dat een meisje zo maar klaar zou staan om zich te laten voelen door mij! Niet dus. De reactie van Linda maakte me onzeker, dat wel, maar ik heb toen mijn lesje geleerd. Je kunt als man maar van seks genieten als een vrouw het zelf echt wil. Zelfs nu laat ik mama nog bijna altijd het initiatief nemen. Mama is, net als jij, Marthe, eerder libertijns ingesteld. Voor mij is dat OK. We zijn twee tegenpolen voor we aan seks beginnen, maar eens we eraan beginnen zijn we direct complementair. Ik vind er geen beter woord voor, sorry.'

'Wat is dat, libertijns?' vraag ik. Papa gebruikt heel wat woorden die ik niet snap en hij is altijd blij wanneer ik uitleg vraag. Dan wordt hij de leraar die geduldig en duidelijk antwoordt.

'Libertijns komt van het Franse woord 'liberté', onderwijst hij, 'wat 'vrijheid' betekent. In de zeventiende en de achttiende eeuw waren er in Frankrijk veel intellectuelen die de gangbare moraal verafschuwden. Seks was aan de ene kant iets waarover niet gesproken werd en aan de andere kant werd er in het geniep volop vreemd gegaan. De libertijnen vonden dat je als individu de vrijheid had om je seksuele behoeften te voldoen op voorwaarde dat een partner zijn of haar toestemming gaf. Ze legden de gangbare moraal naast zich neer. Voor hen kwam genot op de eerste plaats. Al moet ik er wel bij zeggen, dat er ook mannen en vrouwen waren die zich libertijn noemden en eigenlijk perverse viezeriken waren. Dat gaf de echte libertijnen ten onrechte een heel slechte naam. Welnu, het verschil in opvatting daarover tussen mama en mij is, dat zij ook vindt dat toestemming genoeg is en dat ik vind dat er naast toestemming ook liefde voor elkaar moet zijn. Dat verschil is soms heel subtiel, maar dikwijls is het pure lustbeleving zonder liefde voor elkaar. Voor libertijnen ging het niet om liefde, maar om het pure genot, het uitleven van de lusten. Snap je?'

Hij kijkt me aan. 'Ik denk het wel,' antwoord ik aarzelend en ik kijk mama aan. Ze zit ontspannen te luisteren. 'Dat wil dan eigenlijk zeggen dat mama ook zo is?'

'Je dwaalt af, schat,' zegt mama, 'het is hier geen college. Maar goed: wat je zegt, klopt helemaal. Ja, Marthe, dat is mijn opinie over seks nu eenmaal. En jij, Steven, terug naar Jarne en Marthe, alsjeblief. Ik weet ook nog altijd niet wat je erover denkt. Ik zit even erg op hete kolen als zij.'

'Ja, sorry, liefje, dat is het moeilijkste stuk van het verhaal natuurlijk. Ik ben blij dat er geen geheimen zijn in ons gezin. Mama en ik hebben gisteren aan elkaar onze laatste geheimen opgebiecht. Dat denk ik althans, met haar weet je nooit... Het heeft me in ieder geval veel vertrouwen gegeven. Vooraleer ik zeg wat ik over jullie verliefdheid vindt, wil ik ook heel duidelijk zijn over de relatie tussen mama en mij, zodat jullie het later niet toevallig ontdekken. Ik zeg jullie die niet zo maar, ik wil dat jullie het goed in de oren knopen. Oom Thomas en tante Linda zijn na hun trouwen direct naar Bremen verhuisd, zogezegd omdat hij daar carrière kon maken. Maar dat had hij even goed hier kunnen doen. De echte reden was dat Thomas nog altijd verliefd was op mama en dat hij wist dat mama nog altijd verliefd was op hem. Hij kon toen niet anders dan vluchten voor die liefde, zogezegd. En Linda vertrouwde me vlak voor hun verhuizing toe dat ze nog altijd even verliefd was op mij, al zag ze Thomas even graag. Ze wilde echter ook weten of ik nog hetzelfde voelde voor haar. Ik kon niet anders dan de waarheid zeggen: dat mijn liefde voor haar nog altijd even groot was. Dat is iets wat we gisteren van elkaar te weten zijn gekomen en wat we elkaar eindelijk hebben durven zeggen. Het was een last die van ons afviel. Daar hebben mama en ik dus jarenlang mee geworsteld. Nu we van elkaar weten dat die jeugdliefde nooit over gegaan is en nog altijd even sterk is, kunnen we weer verder. Die lei is weer proper. Concreet betekent dat voor jullie, dat jullie niet moeten schrikken als wij ooit weer met elkaar zullen vrijen, Linda en ik, Thomas en mama. Het is in ieder geval een mogelijkheid, wil ik maar zeggen. We waren zo opgelucht dat we dat eerlijk tegen elkaar hadden kunnen opbiechten, dat we spontaan, bijna als kinderen, hebben gevrijd. Toen we achteraf in elkaars armen lagen hebben we elkaar beloofd dat we ons niet meer zullen wegsteken achter een burgerlijke façade uit zogezegd morele overwegingen die eigenlijk dikke bullshit zijn. We zullen geen toestemming aan Thomas en Linda vragen, maar we zullen hen vragen of die oude liefde er nog altijd helemaal is en als dat zo is, zullen we die ook durven beleven. En nog eens: voor mama is toestemming van Thomas voldoende, maar ik zal van Linda absoluut eerst moeten weten of het liefde is die ze voor me voelt.'

Nu was het onze beurt om verbaasd te zijn. Jarne keek me met open mond en met grote ogen aan, niet begrijpend.
'Jongen,' dacht ik, 'je bent verdorie twee jaar ouder dan ik en ik snap het helemaal, al overdondert het me wel. Maar ik vind het toch vooral ontzettend mooi. En moedig van papa. En wat een sterke vrouw was mama!' Lang konden we niet nadenken over zijn onverwachte bekentenis. Hij ging nu verder.

'Ik vond dat jullie dit eerst moesten weten vooraleer ik zeg wat ik denk over jullie. Uit mijn verhaal en dat van mama zal je wel zelf kunnen besluiten dat ik niet in staat ben om over jullie verliefdheid of over jullie liefde te oordelen. Mama en ik zijn het er wel over eens dat dit een fase is in jullie ontwikkeling. Dat jullie, net als wij, na verloop van tijd andere seksuele ervaringen willen opdoen en uiteindelijk een vaste partner zullen vinden, zoals wij dat gedaan hebben. Ik besef dat verbieden geen oplossing is, integendeel. Dus laat ik jullie daarin vrij. Mama heeft het er helemaal niet moeilijk mee. Bij mij ligt dat anders. Ik voel me er echt niet gemakkelijk bij. Maar ik zal er alle moeite ervoor doen, om jullie te zien als een inwonend koppeltje. Ik stel maar een enkele voorwaarde: jullie moeten mij met de hand op het hart kunnen zeggen dat het liefde is tussen jullie en niet alleen lust. En verder moeten jullie beloven dat, wanneer de liefde tussen jullie er niet meer is, de seks tussen jullie ook ophoudt. Jarne en Marthe, sta eens op en ga tegenover elkaar staan, tussen mama en mij in en zeg dat jullie elkaar graag zien, dat het liefde is die jullie voor elkaar voelen.'

Ik stond als eerste op en liep rond de tafel op Jarne toe. Die veerde ook ineens recht en ik vloog hem in de armen. Papa en mama kwamen naast ons staan, elk aan een kant. Ik keek Jarne met stralende ogen in het gelaat en ik was toch nog verwonderd toen hij heel duidelijk, met vaste stem, zegde: 'Lief zusje, ik hou al zo lang van jou en ik heb het je nooit durven zeggen. Ik was bang dat je boos zou worden en me zou uitlachen. En ik was ook heel bang voor wat mama en papa er zouden van vinden. Ik zie jou al jarenlang zo graag en de laatste tijd kon ik niet anders meer dan aan jou denken als mijn liefste, mijn allerliefste. Ik heb nog nooit een meisje gehad, nog nooit een meisje gekust omdat ik altijd met jou in mijn hoofd zat. Lief zusje, Martheke, ik hou zoveel van jou.'

Dikke tranen rolden over mijn wangen. Ik wist dat het nu mijn beurt was om mijn liefde voor hem onder woorden te brengen, maar mijn keel zat dichtgeschroefd. Mama gaf me een meelevende blik en raakte heel even mijn betraande wang aan. Dat gaf me weer moed. Met trillende stem zei ik uiteindelijk: 'Jarne, ik zie jou ook heel graag. Je bent de liefste jongen op de hele wereld voor mij. Als mama en papa zeggen dat het voorbijgaat, kan ik dat nu niet geloven omdat ik van je hou. Ik heb ook nog geen jongen gekust, hoor. Jij bent de eerste die me op de lippen gekust heeft, eergisteren. Toen voelde ik dat je echt van me houdt. Toen wist ik zeker dat ik met niemand anders wilden vrijen dan met jou. Dat jij de allereerste bent waar ik het wil mee doen. En papa, ik weet wat je bedoelt met liefde en lust en het verschil tussen die twee. Maar bij mij is er geen verschil. Ik kan niet anders meer. Echt niet. En je mag niet denken dat ik nog een kind ben, papa. Ik ben echt aan seks toe. Met Jarne. En vergeet ook niet dat ik jou ook graag zie, papa, en mama ook natuurlijk.'

Ik viel papa om de hals en overlaadde hem met kusjes zoals ik dat vroeger dikwijls deed, tot ik een jaar of tien was. Hij pakte me stevig vast en zoende de tranen van mijn wangen weg. Ik maakte me los en omhelsde mama, zoende haar ook en het geneerde me helemaal niet meer dat ze me op de lippen kuste, al schoten er donkere, vurige vlammen op in mijn buik. Pas daarna omhelsde ik Jarne en kuste hem op de mond. Toen ik me van hem lostrok, zag ik dat mama en papa achter ons ook in een innige omhelzing stonden te zoenen.

'Nu is het weer gewoon dag,' zei mama toen ze papa had losgelaten, 'aan het werk! Marthe en ik gaan aan de slag voor het middageten. Ik stel voor dat de mannen met elkaar een en ander uitpraten. Dat lijkt me wel nuttig. En we wijzigen niks aan de plannen: Jarne gaat naar het verjaardagsfeestje van Louis en jij, Marthe, vertrekt zoals gepland om drie uur naar Lore. En als je bij Louis kunt blijven slapen is dat goed, hoor, Jarne. Papa en ik hebben het wel verdiend om eens een lange avond, een lange nacht en een lange zondagvoormiddag helemaal voor elkaar te hebben.'

'En hoe zit het dan met ons?' vroeg ik, 'wanneer mogen wij...'

'Daar wordt voor gezorgd,' lachte mama, 'geen eenpersoonsbed meer. Jij hebt de grootste kamer en daar komt een groot bed. Volgende week al. En dan stel ik voor dat wij er in het weekend op uittrekken. Papa vindt het niet zo fijn om thuis te zijn wanneer jullie voor het eerst de liefde bedrijven. Maar ik reken erop dat jullie dan ook volwassen genoeg zijn om zelf eten te maken en het huis op orde te houden. En jij, Jarne, gaat condooms kopen. Ik bel maandagochtend de dokter voor een afspraak met Marthe. Jij moet aan de pil, meisje. En hoe jammer ik het ook vind voor jou, zoon, je zult het een paar maanden met een rubbertje om je piemel moeten doen. Wij zijn nog lang niet aan grootouderschap toe!'

Het was al bij al en rare dag. Zowel voor Jarne als voor mij kwam dit allemaal onverwacht. Papa kwam nog even in de keuken bij mij. Hij vroeg of ik nog tot volgend weekend kon wachten. Ik zei zonder aarzelen van ja. Toen ging hij naar Jarne en trok hem mee in zijn bureau naast de eetkamer. 'Kom zoon,' hoorde ik hem opgewekt zeggen, 'tijd voor een gesprek onder mannen.'

Ik hoop dat ik in mijn volgend relaas alles kan vertellen over mijn eerste keer! Oh, alles in mij tintelt en het houdt niet op met trillen in mijn onderbuik. Ik weet dat ik vandaag of morgen ongesteld zal worden. Ook dat valt dus mee. Het zal allemaal proper zijn als Jarne in mij komt! Terwijl ik aardappelen schil en mama groenten snijdt voor de soep, keuvelen we de hele tijd door. Nadat we onze handen gewassen en afgedroogd hebben, trekt mama me weer dicht tegen zich aan. Nu is het haar beurt om haar tranen de vrije loop te laten. Ze kust me zachtjes, weer op mijn mond en onze lippen blijven seconden lang tegen elkaar. Met een hand streelt ze door mijn haar, met de andere aait ze mijn rug van in mijn nek tot vlak boven mijn billen en daar laat ze haar hand liggen. In een opwelling doe ik hetzelfde bij haar. Het voelt goed, warm en vertrouwd. Alles in mijn buik schreeuwt om meer, om haar hand op mijn buik te voelen, tussen mijn navel en mijn poesje. Ze drukt haar lippen nog eventjes steviger op de mijne en laat dan los. Ze kijkt me recht in de ogen.

'Lieve Marthe,' zegt ze vanuit haar hart, 'ik zie je zo graag. Voel je dat?'

En dan, met haar gewone stem: 'Zeg, meid, ik had je beloofd je haartjes bij te knippen. Ik weet niet hoe je er nu bij loopt, maar een onverzorgd bosje vinden de meeste mannen niet erg mooi. En het is niet appetijtelijk. En de mijne beginnen ook uit te groeien. Vind je het goed als we daar woensdagnamiddag werk van maken?'

Ze had het er gisteren al over gehad, dus het kwam niet helemaal onverwacht meer. En toen had ik halvelings ingestemd. Nu, na die lange kus en die omhelzing die me zoveel zin had gekregen om met mezelf te spelen, wilde ik niet anders. Ik had mama's borsten gezien en dat had me al zoveel zin doen krijgen om haar aan te raken. Nu vroeg ik me af of zij evenveel zin had in mij als ik in haar. Maar dat voorstel om elkaars schaamhaar bij te knippen, loog er niet om. Zij wilde mij zien en ik haar. Aan meer dan dat dacht ik helemaal niet want uiteindelijk was ik veel meer nieuwsgierig naar de penis van Jarne en naar mijn eerste keer seks. En als mama me daarvoor mooi wilde maken, kon ik niet anders dan haar nog liever zien dan ooit tevoren.