Wat ging hier aan vooraf?
Elsbeth van Zon, bijna 17, atheneum 5, heeft het plan opgevat zich door haar vader (Bart) in de lichamelijke liefde in te laten wijden, omdat haar ouders geen seks meer hebben sinds haar moeder (Andrea) in een depressie is geraakt. Maar onvoorzien verklaart Benno Boiten uit atheneum 6 haar zijn liefde. Benno is heel muzikaal, speelt cello en is een bewonderaar van Johann Sebastian Bach. Eerst denkt ze nog haar vader en Benno te kunnen combineren, maar als ze Benno een werk van Bach hoort spelen ‘weet’ ze ineens zeker dat ze voor zuiverheid, ergo voor Benno kiest. Haar vader is teleurgesteld, maar beseft dat dit beter is. Daar komt nog bij dat Andrea terug lijkt te komen uit haar depressie.
Benno komt zich op zaterdagmiddag bij Elsbeth thuis voorstellen en heeft daarbij een mini-concertje gegeven. Dat ‘recital’ valt erg in de smaak bij alle drie de Van Zons. Benno heeft een echte klik met Bart, en geeft aan Elsbeth aan dat haar beslissing om geen seks met haar vader te hebben weliswaar beter is gezien de hele situatie, maar dat hij er uiteindelijk geen moeite mee gehad zou hebben.
Elsbeth en Benno zullen de zondagmiddag samen de stad in.

Dan nog een opmerking vooraf. In deze aflevering krijgt Elsbeth informatie van haar huisarts. Die info heb ik niet zomaar verzonnen, maar berust op serieuze bronnen.

Er was voor de zondagmiddag redelijk weer voorspeld, maar vrij plotseling regende het toch.
Ze vluchtten een koffiebar in. Ze hadden nog geen vast plan, maar nu dachten ze dat een film pakken wel een goede optie zou zijn. Over de kosten hoefden ze zich niet druk te maken: Benno mocht z’n vader een Tikkie sturen van maximaal 50 euro: cadeautje van pa en ma voor de kersverse geliefden.
Benno zocht op z’n smartphone wat er draaide. In Pathé Rembrandt werd de nieuwe film Challengers, gedraaid. Die draaide om een love triangle, een driehoeksverhouding. Goede recensies. Ze besloten dat dat wel een passend thema was in hun situatie; konden ze zien wat ze gingen missen… haha…

De film ging over drie top-tennissers: Tashi, vrouw, Art en Patrick, mannen. Het bleek om een buitengewoon complex opgezette film te gaan. Het verhaal werd niet-chronologisch verteld. Als Elsbeth het goed begreep was dit de rode draad: Tashi en Art hadden een relatie; ze hadden een kind. Maar Tashi had daarvóór ook een relatie met Patrick gehad. Tashi was door een ernstige blessure niet meer in staat om op niveau te tennissen. Art z’n conditie liep terug en Tashi manipuleerde de beide mannen zo dat ze een challenge aan gingen: de winnaar mocht met Tashi naar bed. Haar bedoeling leek dat Art zich dan weer zou opkrikken. Je raadt het al: Patrick wint, of toch niet? Want aan het eind strijden ze opnieuw – met een merkwaardige afloop: in een finale sprong botsen ze boven het net tegen elkaar op…

Na afloop dronken ze wat in het café. Elsbeth vroeg Benno wat hij van de film vond.
- ‘Ik zal eerlijk zijn: ik kon er grotendeels geen touw aan vast knopen. Was die Patrick nou met Tashi naar bed geweest of niet? En waar ging het nu uiteindelijk om? Voelde Art zich dan verraden of waren de twee mannen nu juist nader tot elkaar gekomen? De scènes werden op de wonderlijkste momenten afgebroken.’
- ‘Leuke film voor een boekententamen,’ zei Elsbeth. ‘Ik kan alle scènes ook niet echt op een rij krijgen, maar ik denk dat ik de gedachte achter de film wel begrijp. Het ging niet om het tennissen, maar om relaties. Volgens mij kon Tashi in het verleden niet kiezen tussen Art en Patrick. Het is Art geworden, maar eigenlijk heeft ze nooit echt gekozen. En zo wordt hun liefde een strijd. Wat dat doet met de mannen blijft voor mij onduidelijk, maar Tashi wordt er in mijn ogen in ieder geval niet gelukkig van.’
- ‘Zegt die film ook iets over ons, denk je?’
- ‘Wat denk je zelf, Benno? Ik bedoel dit niet aanvallend hoor… ik vind het leuk dat je het aankaart. Ik denk dat jij vindt dat het iets over ons zegt. Daar ben ik nieuwsgierig naar.’
Benno zweeg een hele tijd voor hij reageerde.
– ‘Ik zei gisteren tegen je dat ik je wel met jouw vader zou kunnen delen. Misschien is dat wel overmoedig, en zouden we er toch ‘strijd’ (aanhalingstekens in de lucht) van krijgen…’
- ‘Zal ik je ’s wat vertellen? Die regen van vanmiddag lijkt wel van hogerhand geregeld… Wij hebben een klip en klare boodschap gekregen: zo’n driehoek is niks! En reken maar dat ik geen Tashi ben. Ik kan wel kiezen: namelijk voor jou, en jou alleen. Blijf mijn vader vooral ‘een gouden kerel’ vinden, maar zet het idee van een driehoek volstrekt uit je hoofd. Dat gaat niet meer gebeuren! Ik hou van jóu.’

Aan hun buurtafel stond een man-alleen op om te vertrekken. Toen hij langs hen liep, boog hij zich naar Benno en keek hem aan… Hij sprak fluisterend: - ‘Excuses dat ik mee kon luisteren, maar ik heb één helder advies voor jou, jongen: zorg dat je deze moordgriet niet verliest!’
Naar Elsbeth groette hij door met twee vingers te salueren… Dan liep hij weg.
Benno kreeg een rooie kop.
- ‘Wat zei hij?’
- ‘Excuses dat ik mee kon luisteren, maar ik heb één helder advies: zorg dat je deze moordgriet niet verliest!’
- ‘Allemachtig, waar bemoeit-ie zich mee? Je voelt je aangesproken hè? Maar je hoeft je niet te schamen hoor. Ik heb jou in deze positie gebracht. Ik was net zo onnozel… Als er sprake is van schuld, dan ligt die toch allereerst bij mij. En vergeet niet, dat jíj me met dat prachtige spel het gevoel voor zuiverheid hebt gegeven. We hebben het nu toch helder hè?! Wij gaan elkaar niet verliezen, Benno. Integendeel.’
Elsbeth legde haar handen in die van hem; ze klemden zich stevig aan elkaar vast. Benno’s onderkaak trilde van te bedwingen emotie… Hij hield het met moeite droog.

Ze sloten hun middag af met een pizza in een klein Italiaans restaurantje. Ze bespraken hoe ze het voor zich zagen om de komende tijd nachten met elkaar door te brengen. In de weekenden konden ze wel per week wisselend bij elkaar thuis slapen. Zouden ze ook een doordeweekse nacht kunnen regelen? Ze rekenden op dat punt wel op de nodige weerstand van hun beider ouders… En misschien hadden die dan wel gelijk…
Ook aan bod kwam hoe ze op school hun nieuwe status bekend zouden maken. Ze spraken af dat ze elkaar tijdens de eerste pauze over zouden laten aan hun eigen vrienden m/v. Dan zouden ze elkaar in de middagpauze opzoeken, eventueel samen met die vrienden.

Elsbeth wilde de volgende dag bellen met hun huisartsenpraktijk.
Dat kon tussen acht en tien. Stipt acht uur belde ze. Maar ze kwam terecht in een lange wachtrij. Dus brak ze weer af om eerst school te melden dat ze het eerste lesuur zou verzuimen. ‘Tineke’ van de receptie noteerde het gewoon en vroeg niet door. In de wachtrij daarna ging ruim twintig minuten voorbij vóór ze aan de beurt was. De assistente vroeg waar het om ging, ze antwoordde dat ze met de pil wilde starten.
- ‘Wie is jouw huisarts?’
- ‘Dat weet ik niet, want ik ben nog nooit op consult of onder behandeling geweest.’
- ‘Van jouw moeder zie ik hier wel een dossier, maar haar arts, dokter Knol, kan er geen patiënten meer bij hebben. We hebben net een nieuwe jonge arts, bij haar is nog plaats, maar ze is er alleen dinsdags en woensdags. Het gaat om dokter Van Weel. Zal ik jou aan haar toewijzen? Kun je morgenmiddag om vier uur? Ik boek je in voor een dubbel consult, want dan is er ook tijd om even kennis te maken. Akkoord?’
- ‘Super!’

Om negen uur spraken haar twee vaste vriendinnen, Hanna en Liene, haar aan: Waar was je het eerste uur?
- ‘Ik heb me afgemeld want ik moest een afspraak bij mijn huisarts maken.’
- ‘Goh, is er iets?’
- ‘Ja, maar het is… laat ik zeggen niet ernstig – of juist wel… Ik vertel jullie in de pauze meer.’
- ‘Oh, zie je wel… je bent verliefd! Ik zie het ook aan je… Is het Benno Boiten? Want we zagen je vorige week met hem in de kantine…’
De leraar maatschappijleer kwam er aan en opende het klaslokaal…
- ‘In de pauze vertel ik meer…’

Ze zochten een stille hoek in de kantine en vonden nog een muurbankje onbezet.
- ‘Nou? Het is Benno hè?’ vroeg Liene.
- ‘Ik hoop het niet, want ik vind hem ook leuk… heb al vaak gedacht: Hé kijk ’s naar mij…,’ bekende Hanna.
- ‘Dan heb je toch pech… want het is hem wel. Donderdag kwamen we op hetzelfde moment bij de fietskelder, vóór het vierde uur. Toen sprak hij me aan… we hebben toen in de middagpauze met elkaar gepraat en afgesproken voor vrijdagmiddag, bij hem thuis. We hadden daar vrij huis, en de vlam sloeg direct in de pan… Hij is zo cool hè!’
- ‘Dat meen je niet! Alles en helemaal?!’
- ‘Hé, naar bedgeheimen vraag je niet. Da’s privé. Maar goed dan… ik ben nog niet aan de pil, dus we zijn ‘halverwege’ gekomen… en dat was al super… En weet je trouwens dat hij heel muzikaal is?’
- ‘Ja, hij speelt cello, maar daar kunnen we het nog wel ’s over hebben. Hadden jullie geen condooms dan?’ vroeg Liene.
- ‘Ja doei! Mogen wij wat privacy? ‘Alles en helemaal’ hoeft niet meteen de eerste keer allemaal toch? Hij heeft prachtig Bach voor me gespeeld op de cello, en ja we hebben elkaar ‘geproefd’, zeg maar… En ik heb ook zijn ouders ontmoet, en…’
- ‘Elkaar geproefd, zeg je, alleen getongd? Of weet je tegenwoordig ook hoe sperma smaakt?’ Het klonk een beetje jaloers-bits uit Hanna’s mond.
- ‘Dit vind ik nogal aanvallend, Hanna; zullen we het vriendelijk houden?’
- ‘Je hebt gelijk, ik bedoel het niet zo; of beter: ik wil het niet zo bedoelen, maar ik vind hem echt heel leuk… Dat kon jij niet weten natuurlijk… en dan nog… nou ja, sorry.’
- ‘Wil je nu het antwoord nog wel weten zonder dat we ruzie krijgen?’
- ‘Misschien beter van niet, maar: ja!’
- ‘Vertrouwelijk, hè?!’
- ‘Ja, echt, het spijt me.’
- ‘Warm, romig, notig.’
- ‘Tjezus!’ verzuchtte Hanna.
- ‘Wat is ‘notig’?’ vroeg Liene.
- ‘Met een soort van walnotensmaak.’
- ‘Ik ben ook wel een beetje jaloers,’ gaf Liene aan, ‘maar dan niet per se om Benno… gewoon een leuke jongen die bij je past…’
- ‘Je maakte een afspraak met de huisarts. Ga je aan de pil?’ Hanna weer.
- ‘Hoe verzin je het?’ lachte Elsbeth.
- ‘Ja dus…’
- ‘Ja dus.’

In dezelfde pauze sprak Benno met z’n vriend Rob.
-‘Hé man, ze vroegen mij of jij verkering hebt…’
- ‘Wie zijn ‘ze’?’
- ‘Een paar meiden uit klas 5, Hanna en Liene… Ik weet natuurlijk weer van niks. Maar is dat waar?’
- ‘Ja dat klopt, een flitsverkering kun je wel zeggen.’
- ‘Is dat met dat serieuze meisje, Elsbeth?’
- ‘Haha, ja, het is serieuze verkering.’
- ‘Nou, gefeliciteerd. En uh… nog ‘van dattum’ gedaan?’ Hij stak z’n hand op met de duim tussen wijs- en middelvinger…
- ‘Er zijn onderwerpen die je niet aan de grote klok hangt, hè! Dus ik beperk me tot we hebben het leuk gehad en we bouwen het geleidelijk op.’
- ‘Maar uh… wáár heb je het dan zoal leuk?’
- ‘Bij ons thuis, bij haar thuis, we zijn de stad in geweest, kennis gemaakt met de wederzijdse ouders… het was net een achtbaan. Ik ben echt gelukkig, man. Ze is een moordgriet! We hebben afgesproken dat we in deze pauze onze vrienden m/v inlichten. In de middagpauze zoeken we elkaar weer op, en desgewenst zijn vrienden welkom voor een kruisverhoor. Maar niet elke vraag wordt beantwoord. Haha…’

In de middagpauze zaten ze met z’n zevenen rondom een tafel in de kantine, er hadden zich nog twee vrienden van Benno aangediend.
- ‘Dus voortaan moeten wij jou delen met Elsbeth?’ zei Andries gemaakt zielig.
- ‘Nou ja, er gaat ook wel wat aanstekelijks uit van zo’n stelletje tortelduiven, al tortelen die hier nog niet zo…’ merkte Rob op.
Liene reageerde: - ‘Ja, dat kun je wel zeggen, een leuke jongen die je niet alleen als seksobject ziet, dat lijkt mij ook wel wat. Maar ja die combinatie is nogal schaars, heb ik het gevoel. En nu is Benno bezet…’
Andries reageerde er meteen op. Hij gaf Rob lachend een por in z’n zij: - ‘Voor die combinatie moet je déze jongen niet hebben, Liene, Rob is hartstikke oversekst…’
Maar Liene nam Rob in bescherming: - ‘Nou, die indruk heb ik niet van hem. Natuurlijk, we zijn op onze leeftijd allemaal nieuwsgierig naar seks… Rob, je mag met mij wel een sollicitatiegesprek aangaan, hoor. Voor het goede begrip: dan ben jij de sollicitant…’
Gelach alom natuurlijk, maar Rob ging er meteen op in: - ‘Moet dat schriftelijk? Of gaan we meteen even met elkaar naar buiten om ’s met elkaar te praten? Ik ben daar nu wel voor in de stemming…’
En verdomd, Liene stond op en zei: - ‘Loopt u maar even mee naar het schoolplein, meneer.’ En daar gingen ze inderdaad met z’n tweeën.
- ‘Zouden ze het menen?’ vroeg Andries.
- ‘Ik heb wel de indruk,’ antwoordde Elsbeth, ‘en gelijk hebben ze: je moet het ijzer smeden als het heet is.’
- ‘Zei de ervaringsdeskundige…’ Het klonk bitser dan Hanna bedoelde, nou ja, wóu bedoelen.

Die dinsdagmiddag werd Elsbeth opgehaald uit de wachtkamer.
De jonge arts zag er inderdaad jong, haast meisjesachtig uit. Maar gezien de duur van de opleiding moest ze toch zeker tweede helft twintig zijn, bedacht Elsbeth. Dat zou ze haar niet geven… Ze schudden elkaar de hand en de arts nodigde haar uit mee te lopen naar de spreekkamer.
- ‘Je bent hier ingeschreven als gezinslid, maar je hebt nog een vrijwel leeg dossier. Het enige wat ik over je vind in ons patiëntendossier zijn twee coronaprikken en twee HPV-prikken – heel goed trouwens. Je bent hier verder niet in beeld geweest. Klopt dat?
- ‘Ja. Ik ben gewoon goed gezond, menstrueer vanaf mijn veertiende, eerst zo nu en dan, maar tegenwoordig heel regelmatig.
- ‘Daar komen we zo op, zou je eerst iets over jezelf in het algemeen willen vertellen?’
- ‘Nou ja, ik zit in atheneum-5, met het leren gaat het heel goed, ik heb grote interesse in de bèta-vakken. Ik kan het heel goed met mijn ouders vinden, al lijdt mijn moeder al meer dan een jaar aan een depressie. Ik heb een bijbaantje bij een autobedrijf, in de boekhouding. Op school kan ik met zowel mijn medeleerlingen als de docenten goed overweg; er zijn maar twee meiden met wie ik echt vriendin ben, maar dan weer nauwelijks in de wereld buiten school. Ik doe niet aan georganiseerde sport, maar ik loop een paar keer per week hard, meestal een kilometer of vijf, zes. Ik zwem wel ’s met m’n schoolvriendinnen; ’s zomers buiten, ’s winters binnen. En ik lees graag, literaire boeken; Nederlands en Engels vooral. En dan waarom ik hier ben: afgelopen week ben ik een jongen uit atheneum-6 bijna letterlijk tegen het lijf gelopen, en we zijn op stel en sprong heel erg verliefd geworden.’
- ‘En nu hebben jullie plannen voor seks?’
- ‘Nou het is meer dat we er al mee begonnen zijn. Heel veilig hoor, met de hand en oraal. Maar we willen ‘alles en helemaal’. Ik wil al langer graag een relatie-inclusief-seks opbouwen, ik zag echter alleen maar jongens die me veel te onvolwassen waren. En nu ontmoette ik dus Benno, en die blijkt uit het gewenste hout gesneden te zijn… Ik heb al kennis gemaakt met zijn ouders, en hij met de mijne. Iedereen is er blij mee. Het voelt nog een beetje als een sprookje: bijna te mooi om waar te zijn… maar mijn gevoel is heel positief. Hij is serieus en zorgzaam, en hij speelt prachtig cello!’

- ‘Nou, dat klinkt echt sprookjesachtig, gefeliciteerd. Heb je je ook al geïnformeerd over welke pil je zou willen?’
- ‘Ja, de combinatiepil. Dat je je menstruatie dan kunt regelen lijkt me heel handig, en ik ben nog vrij jong: het schijnt ook voor m’n bottengestel beter te zijn. Er kunnen natuurlijk negatieve bijwerkingen zijn, maar dan denk ik: die moeten dan eerst maar ’s blijken; soms valt de pil juist ook positief uit…
Ik word waarschijnlijk overmorgen ongesteld, als ik dan begin, ben ik meteen veilig. Ik vraag me alleen nog af of consulten en controles ook onder de anticonceptievergoeding vallen die je krijgt als je nog geen 21 bent.’

- ‘Nou, het is me wel duidelijk dat ik met een voortvarende jonge vrouw te maken heb. Ik ga nog wel een aantal gegevens opmeten zoals lengte, gewicht en bloeddruk, maar dan gaan we het recept regelen. En ja, controles en consulten worden vergoed, maar je moet vanaf je achttiende wel het eigen risico betalen. Dat zal dus in jouw geval neerkomen op nog een klein half jaar vergoeding, maar dan wordt het toch betalen. De kosten zijn overigens niet heel hoog, een euro of tachtig per jaar.
Maar dan... We spreken af dat je onmiddellijk contact met me zoekt als je problemen ervaart, en dat je sowieso na drie maanden voor controle en eerste evaluatie langs komt. Als je ervoor openstaat, wil ik ook graag met je bespreken of jullie elkaars behoeften goed kunnen bespreken en jullie relatie oké is. Met oké bedoel ik gelijkwaardig en rekening houdend met de behoeften en grenzen van elkaar. Goed vrijen is best een hele kunst, en tegenwoordig vinden wij als artsen het belangrijk starters daarin te ondersteunen waar dat nuttig is.’
- ‘O, dat vind ik super! Ik denk dat dat goed zit tussen ons. Zaterdag wilde ik Benno nogal enthousiast pijpen, maar daar was hij op dat moment nog niet aan toe, en dat heeft hij me op een fijne manier duidelijk gemaakt… Oeps, dit is wel heel close…’

- ‘Ik vind je prettig open. Dat stel ik erg op prijs. Dat biedt me ook de gelegenheid om je op nog iets ongemakkelijks te wijzen. Vrouwen hebben in het begin van hun seksuele activiteit niet zelden last van vaginale infecties. Maar liefst een op de drie overkomt dat. Daar hoor je niet vaak over, dat komt onder andere doordat vrouwen zich er vaak voor schamen en er niet over praten. Helemaal ten onrechte, maar toch… Zo’n infectie kan de sekspret flink bederven. Zó flink, dat heel wat van hen er een langdurige terughoudendheid in, of zelfs afkeer van de seks mee ontwikkelen Als je dat per se wilt vermijden, is onthouding de beste optie, maar dat is natuurlijk niet wat jullie willen.’ Ze glimlachte breed.
- ‘Nou nee…’

- ‘Ieder mens heeft een eigen bacteriehuishouding, het microbioom. Dat speelt zich af in verschillende lichaamsgebieden. De bekendste daarvan is de ‘darmflora’, maar je vagina heeft ook een eigen ecologie (zo noem ik dat maar even). Hetzelfde geldt trouwens voor mannen, al is de ecologie van de penisomgeving wel anders, meer aan de buitenwereld blootgesteld. Door te tongzoenen, te beffen of pijpen, en door penetratieseks beïnvloeden jullie elkaars microbiomen van mond, huid en vagina of penis. Dat is onvermijdelijk en natuurlijk. Je raakt op elkaar afgestemd. Maar het gaat dus bij ruim 30 procent van de starters fout. Er is door onderzoek duidelijk geworden dat zo’n infectie in de meeste gevallen veroorzaakt wordt door een bacterie die ook tandvleesontsteking veroorzaakt. Verreweg de meeste vaginale infecties komen voor bij stellen die orale seks hebben en/of spuug als glijmiddel gebruiken. Ik ga nu allerminst zeggen dat je dat dus moet vermijden, maar ik leg je drie punten van aandacht voor…
1. De kans dat zo’n infectie níet optreedt, is dus twee keer zo groot als dat die wél optreedt. Ga daar maar van uit. 2. Als je met seks begint en ook voor oraal gaat, is het verstandig om extra op goede mondhygiëne te letten. 3. Als je toch zo’n infectie oploopt, schaam je dan niet maar kom onmiddellijk naar onze praktijk. Het is heel goed te behandelen met antibiotica. Soms komt het nog een tweede keer terug, maar een derde keer is zeldzaam. Samengevat: wees erop verdacht, maar vrij gewoon. En ben je ‘aan de beurt’: direct laten behandelen!’

- 'Dan nog dit: je zei dat je meteen veilig bent vanaf de eerste pil bij de menstruatie.
Dat klopt. Als jij daar geen bezwaar tegen hebt, en Benno ook niet, zouden jullie dus tijdens de menstruatie penetratieseks kunnen hebben. Als je leert om te gaan met het menstruatiebloed – zeker na de eerste dagen van de menstruatie is dat goed te doen – is er medisch in het algemeen en moreel geen enkel bezwaar. Dat wordt wel ‘de Rode Zee bevaren’ genoemd. Maar ik raad je dat in ieder geval bij de ontmaagding sterk af. De uitwisseling van jullie microbiomen is dan misschien te heftig voor die startfase. Begrijp je wat ik bedoel?’
- ‘Wauw! Wat een heldere uitleg… Benno wil me liever niet ontmaagden met een condoom, maar dan kunnen we dus het beste wachten met die ontmaagding tot een tijdje na de menstruatie… Super advies! We gaan ons heus wel vermaken, haha…’
- ‘Nou, daar heb ik alle vertrouwen in. Ik hoop dat jullie veel plezier aan elkaar gaan beleven. Wat daarbij ook behulpzaam is, is met elkaar práten over seks, afstemmen.’
- ‘Zowel Benno als onze wederzijdse ouders zijn heel open, ik denk dat dát wel in orde komt.’

.